Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wliteraturzeetycznejireligijnejgłostenokreślonyzostałmia-
nemsumienia23.SamNietzscheużywaterminuninstynktmoral-
ny",Bańkazaśżkategoriinporęczeniamoralnego".Obajprze-
ciwstawiająsiękoncepcjidaimoniona,którabliskajesttemu,co
Nietzscheokreślamianeminstynktustadnego,charakteryzujące-
gopostawęapollińską.Dlategomożnaprzyjąć,żerozumienie
propozycjiNietzschegowymagaodniesienia,podkreślmy:odnie-
sienianegatywnego,doklasycznychteoriietycznych,dofilozofii
Hegla,aprzedewszystkimdokrytykowanejmoralnościchrześci-
jańskiej.Nietzschegopropozycjenprzewartościowaniawartości"
traktujesięwliteraturzefilozoficznejjakonarodzinytakzwanego
nurtuetykiniezależnej.ProwadzonaprzezNietzschegoiBańkę
krytykazastanegostanurozwojukulturyicywilizacjipozwalazali-
czyćobiedoktrynydonurtunetykiniezależnej".
Terminnetykaniezależna"wprowadziłTadeuszKotarbiński
wswejetycesumienianspolegliwegoopiekuna"24.JanChoroszy
wmonografiiPoglądyetyczneTadeuszaKotarbińskiegopisze
natemattejpropozycji:nNiechcemybynajmniejpowiedzieć,że
analizysumieniaczyocenetycznychKotarbińskiegosąwpełni
zadowalające,tymbardziejżerozwiązałonwreszcieproblemmo-
ralny,którynieprzestajenurtowaćwielkichmyślicieli.Niemniej
trzebaprzyznać,żemożnaznaleźćuKotarbińskiegopewnewy-
tyczne,którezasługująnato,bystałysięprzedmiotemdalszych
poszukiwań.EtykaKotarbińskiegozwieramyśli,któremogąsię
przyczynićdostworzeniaetykijakonaukiautonomicznej,etyki,
którabyłabyuznanaipostrzeganaprzezwszystkich,niezależnie
odtakichczyinnychprzekonańreligijnych"25.
Wydajesię,żewłaśniewtakimduchuautorTakorzeczeZara-
tustra...,jakteżtwórcaRapumetafizycznego...,zgodnieznie-
malpowszechniepanującąopiniąbadaczyichtwórczości,skupili
sięgłównienawykazaniuautonomiizasadetycznychwobec
aksjologiichrześcijańskiej.Postulatyetykiniezależnejdotyczą
jednaknietylkoswoistejopozycjiwobecreligii,aletakżefilozofii,
23A.Dura:Obecnośćnormyprostomyślności...,s.265ż284.
24T.Kotarbiński:Pismaetyczne.WrocławżWarszaważKraków1987.
25J.Choroszy:PoglądyetyczneTadeuszaKotarbińskiego.Lublin
1997,s.27.
18
