Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.TeorierywalizacjimiędzynarodowejkreującerosyjskąpolitykębałtyckąXIXiXXwieku
27
wizjirosyjskiejmocarstwowościzostałaopartanateoriiWienaminaSie-
mionowaTien-Szańskiego,którystworzyłcałościowąkoncepcjęgeopoli-
tyczną,będącąwistocieodpowiedziąnatezyAlfredaMahanaiHalforda
Mackindera.WjegorozumieniuRosjapowinnapozostaćeuroazjaty-
ckimmocarstwemlądowym,aaktywnośćmorskastaćsięelementem
kompleksowejpolitykipaństwa.Politykirealistycznej,uwzględniającej
zarównojegocelestrategiczne,jakiuwarunkowaniageopolityczneoraz
cechygeograficzne.Uznałon,żeówczesnymocarstwowystatusRosji,
opartynakontroliakwenówMorzaCzarnegoiBałtyckiegoniegwaran-
tujejegotrwałości.CelemstrategicznymRosjipowinnobyćutrzymanie
statusumocarstwa,cowymagałoposiadaniazdolnościdokreowaniasy-
tuacjipolitycznejnaobszarachlądowychiakwenachleżącychpomiędzy
równikiemarównoleżnikiem450półkulipółnocnej31.Zewzględuna
uwarunkowaniawewnętrzneodrzucałonMahanowskąwizjęekspansji
kolonialnej,określonejprzezniegojakoekspansjapunktowa.Uznał,żeze
względunapołożeniegeograficzneirozległośćpaństwaRosjapowinna
prowadzićpolitykękontroliobszarówlądowychokalanychprzezakweny
morskieorazkontrolowaćteakweny,którepozwoląnaprowadzeniedzia-
łańzwiększającychpozycjępaństwaipoziomjegobezpieczeństwa.Tym
samymzadaniemsiłmorskichjestzarównoutrzymaniepanowaniana
wybranychakwenachmorskichiochronaobszarównadbrzeżnychprzez
agresjąprzeprowadzonazmorza.Zaakweny,którepowinnyznajdowaćsię
podrosyjskąkontrolą,pozaBałtykiemiMorzemCzarnym,uznałOcean
ArktycznyorazakwenyDalekiegoWschodu32.Pomimoistotnychróżnic
koncepcjaSiemionowaTień-Szańskiegobyławdużejmierzezbieżnazza-
łożeniamianglosaskichtwórcówkomplementarnychzałożeńaktywności
morskiejmocarstw.Dotyczytozwłaszczatezokoniecznościuzyskania
panowanianamorzujakowarunkuosiąganianietylkocelówpolityczno-
-militarnych,alerównieżinteresówgospodarczych(handlowych)33oraz
czynnikachdecydującychostatusiemorskimpaństwa,atakżezezwa-
lającychnauzyskaniapanowanianamorzu.Największazbieżnośćtych
31SemenovTyan’-ShanskiyV.P.,Omogushchestvennomterritorial)nomvladenii
primenitel)nokRossii.Ocherkpopoliticheskoygeografi,Petrograd1915,s.32-33.
32Ibidem,s.18-20.
33J.S.Corbett,SomePrinciplesofMaritime…,op.cit.,s.141-143;T.A.Mahan,Te
InfluenceofSeaPowerł,op.cit.,s.25,28-29.
