Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.TeorierywalizacjimiędzynarodowejkreującerosyjskąpolitykębałtyckąXIXiXXwieku
31
neutralnośćSzwecja,Norwegia,Dania,FinlandiaiIslandiauznałytakże
przynależneimakwenymorskiezastrefęneutralną.Wpierwszymokresie
IIwojnyświatowejterytoriatychpaństw,jakiichakwenymorskiezostały
wykorzystaneprzezIIIRzeszęiZSRRdoprowadzeniadziałańwojennych.
ZewzględówstrategicznychNiemcyopanowaliNorwegię,aRosjanieczęść
Finlandii.NatomiastterytoriumSzwecjibyłowykorzystywanezgodnie
zniemieckimplanamioperacyjnymiprzypozornymzachowaniustatusu
państwaneutralnego.PrzezjejterytoriumorazobszarFinlandiiWermacht
dokonywałdyslokacjiswoichsił,przejętoteżkontrolęnadszwedzkimsy-
stememtransportukolejowegoi-częściowo-nadsystememtransportu
powietrznegoimorskiego(lotniskaiporty).Jakstwierdziłówczesnypre-
mierSzwecji,zdecydowanosięnapodjęciewspółpracyzIIIRzeszą,gdyż
odmowabyłabyrównoznacznazokupacją,jaktomiałomiejscewprzy-
padkuNorwegii38.Taswoistaszwedzko-niemieckawspółpracaprzyjęła
postaćkooperacjigospodarczej,wktórejistotnąrolęodgrywałyszwedzkie
portymorskie,traktowanejakopunktyprzeładunkutowarów(rudyżela-
za)orazprzedsiębiorstwastocznioweiokołostocznowe39.
Zawarciekoalicjiantyhitlerowskiejokreśliłoteżnanowopodziałwpły-
wówpolitycznychwregioniebałtyckim.Wobszarzewpływówbrytyj-
sko-amerykańskichpozostałypółnocno-zachodnierubieżePółwyspu
Skandynawskiego,JutlandiaorazIslandia.Umożliwiłototympaństwom
przejęciekontrolinadpółnocnoatlantyckimiszlakamihandlowymi.Nato-
miastkoncesjerosyjskieobejmowałyakwenZatokiFińskiejorazwybrzeży
południowegoBałtyku.Kompromisowymrozwiązaniem,sankcjonującym
pozycjeobydwustronstałasięnatomiastneutralnośćSzwecji40orazFin-
landii,wrazzakceptacjąprzeztopaństwozmiangranicznychzRosją41.Po-
38L.Gyllenhaal,J.F
.Gebhardt,EuropaPółnocna1939-1945,Warszawa2011,s.17.
39SzwedzkieprzedsiębiorstwaprzeprowadziłymiędzyinnymiremontportuwNar-
vikupozakończeniuniemieckichdziałańwojennychwobecNorwegii.
40G.Lundestad,America,Scandinavia,andtheColdWar1945-1949,NewYork
1980,s.36.
4119września1944rokFinlandiapodjęładecyzjęowycofaniusięzwojny.Państwo
touniknęłobezpośredniejokupacjiprzezZSRR,alewarunkipokoju,którezostałyjej
przedstawione,byłystosunkoworadykalne.Międzyinnymiprzywróconoprzebieg
granicyradziecko-fińskiejz1940roku,Zmuszonowładzefińskiedoaprobatywłącze-
niawskładZSRRregionuPetsamo,adodatkowostronaradzieckawymusiłafińska
