Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
ciowym.Mechanizmyniepamięciowenatomiastpolegająnaskładaniunieprawidło-
wegoraportupamięciowegopomimopoprawnegofunkcjonowaniapamięci,tojest
posiadaniawmomencietestukońcowegoinformacjiwystarczającychdoudzielenia
poprawnejodpowiedzi.Poniżejprzedstawiononajczęściejomawianewliteraturze
przedmiotumechanizmyzobugrup.
1.3.1.Mechanizmypamięciowe
Zapionierkępamięciowychwyjaśnieńefektudezinformacji,jakzresztąrównieżsa-
mychbadańnadtymzjawiskiemuważanajestElisabethF.Loftus(1975)4.Wba-
daniachprzeprowadzonychwrazzPalmerem(LoftusiPalmer,1974)udowodniła
ona,żekonstrukcjapytaniazadanegoświadkowipozaistnieniuwydarzeniamoże
spowodowaćzmianywodpowiedziachudzielanychprzeztegoświadka.Zjawisko
tozinterpretowałajakonrekonstrukcjęwpamięcizdarzenia”(LoftusiPalmer,1974,
s.585).Owanrekonstrukcja”przejawiałasięweksperymentachElisabethF.Loftus
iJohnaC.Palmeratym,żeuczestnicy,którychspytanooprędkość,zjakąautaje-
chały,nimsięrozbiły(smashed),zdecydowanieczęściejtwierdzącoodpowiadalina
pytanieoto,czywidzielipotłuczoneszyby(którychnaslajdach-czyliwmateriale
oryginalnym-wrzeczywistościniebyło),niżosoby,którespytanooprędkość,zjaką
samochodysięzderzyły(hit).RównieżwynikikolejnychbadańutwierdziłyLoftus
wprzekonaniu,żepytaniazadaneświadkowinatychmiastpozaistnieniuzdarzenia
nmogąwprowadzićnową-niekonieczniepoprawną-informację,którapóźniejjest
dodawanadopamięciowejreprezentacjizdarzenia,powodującjejrekonstrukcjęlub
zmianę”(Loftus,1975,s.560).
Kolejneeksperymenty,zdaniemLoftuspotwierdzającepamięciowąnaturęefek-
tudezinformacji,którychmetodologiazostałapóźniej(np.McCloskeyiZaragoza,
1985b)określonamianemnklasycznej”(adokładnie:testuklasycznegolubstandar-
dowego),przedstawiliLoftusiin.(1978).Autorzyciprezentowaliosobombada-
nemnreprodukcja”.RównieżMariaLedzińska(1986)piszeonwydobywaniu”,któregorodzajamimogą
być:odtwarzanie,rozpoznawanieorazrekonstrukcja.Terminnwydobywanie”jestnatomiaststosowany
przezAndrzejaHankałę(2009)synonimiczniezpojęciemnprzypominanie”.Odmiennąterminologię
stosująTomaszMaruszewski(2003)orazIdaKurcz(1995),operującypojęciemnodtwarzanie”jako
terminemnadrzędnym,którydzielisięnaprzypominanieorazrozpoznawanie.Jeszczeinnenazewnictwo
proponująEdwardNęcka,JarosławOrzechowskiiBłażejSzymura(2006),jakookreślenienadrzędne
traktującynodpamiętywanie”,któregotypamiprzypominanieirozpoznawanie.Wobectakróżnorod-
nejterminologiiwniniejszejksiążcepostanowionoterminynprzypominanie”,nodpamiętywanie”oraz
nwydobywanieinformacji”traktowaćsynonimicznie,zeświadomościąistniejącychwliteraturzeprzed-
miotupodziałówtrzeciejzfazprocesupamięciowego.
4
Wpierwszychtekstachdotyczącychefektudezinformacjinieoperowanojeszczeokreśleniem
nefektdezinformacji”.Stosowanoterminybardziejopisowe,jaknp.nmylącainformacjanastępczaipa-
mięć”(misleadingposteventinformationandmemory;McCloskeyiZaragoza,1985a).Terminndezin-
formacja”pojawiasięwartykuleElizabethF.LoftusiHunteraG.Hoffmana(1989)iodtamtegoczasu
jestonjużpowszechniestosowany(np.Belli,1989;WrightiLoftus,1998;ZaragozaiLane,1994).
Wliteraturzepolskiejzkoleimożnaspotkaćokreślenienwpływbłędnejinformacji”(Jagodzińska,2008,
s.254).Mimożewpoczątkowychpublikacjachterminndezinformacja”niejestprzezLoftusużywany,
wniniejszymrozdzialeużywasiętegopojęciatakżewodniesieniudoopisuinterpretacjipierwszych
eksperymentówtejbadaczki.