Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
najejgenezę,więcwłaściwewydajesięprzedstawienietutajpodziału
wedługtegowłaśniekryterium.PodziałutakiegodokonaliCh.N.Cofer
iM.N.Appley,wyróżniającczterykoncepcjeagresji.Wedługjednejznich
agresjajestinstynktem.Drugaujmujejąjakoreakcjęnafrustrację,trzecia
traktujejakonabytypopęd,aczwartauznajezachowaniaagresywnejako
wyuczoneprzezwzmacnianie(por.Cofer,Appley,1972:630-632).
Wliteraturzeprzedmiotuwyróżniasiękilkakoncepcjiwyjaśnia-
jącychprzyczynyimechanizmyagresywnychzachowań.Koncepcjete
możnasprowadzićdoczterechnajważniejszych.
1.2.
Agresjadzieciwperspektywierozwojowej
Abydobrzezrozumiećagresjędzieci,należyzdaćsobiesprawę,że
agresjęodziedziczyliśmyponaszychdalekich,zwierzęcychprzodkach,
którychprzyrodawyposażyławprzystosowawczymechanizm,urucha-
mianywobliczupojawiającejsięprzeszkodylubsygnałuzagrożenia.Nie
jestistotne,czyodziedziczyliśmyagresjęwpostaciwrodzonegopopędu
(jaksądząjedni),czyjedyniewpostacizdolnościdosilnegopobudze-
nia(jaksądządrudzy),któremożeprowadzićdouformowaniasięagre-
sywnychzachowań.Istotnejest,żepierwotniemechanizmagresjisłużył
walcezdobywczej,atakżewalceobronnejiżemechanizmtenprzetrwał,
comożeświadczyćojegowciążutrzymującejsięskuteczności.Wybitny
polskiantropologAndrzejWiercińskimówi:wnaszejnaturzeobokskład-
nikównludzkich”sąteżskładnikinmałpoluda”(Reykowski,1997).
1.2.1.
Agresjajakoinstynkt
Człowiekrodzisięzgotowyminstynktemnazywanymprzezniektó-
rychinstynktemwalkiijestmuonniezbędnydożycia,takjaknaprzykład
instynktgłodu.
WedługW.McDaugallainstynktwalkijestjednymzważniejszych
instynktów(Skorny,1968,za:Grochulska,1982:7).Autoruznajeuczucie
gniewuzwiązanezinstynktemwalkizazjawiskopozytywnezbiologicz-
negopunktuwidzenia.Pobudzaonodoobronyprzedatakiem,umożliwia
muutrzymaniedotychczasowegostanuposiadania.
14
