Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.McDaugallużywatakżeterminunzachowaniaagresywne”.Za-
chowanietozależyodświadomościzachowującegosięwtensposób
wdanejchwiliczłowieka.Kiedyczłowiekaopanujegniew,zastanawiasię
nadtym,czyiwjakimstopniumożekierowaćwłasnymzachowaniem
(Grochulska,1982:7).
P.Bovetuznającytakżeistnienieinstynktuwalki,widzimożliwość
dokonywaniaspołeczniepozytywnychzmianwsposobachujawnianiasię
tegoinstynktu.Zachowaniaagresywnespotykająsięznegatywnąoceną
społeczną,zatemczłowiekszukainnychformmanifestacjiinstynktuwal-
kipoprzezjegoprzeobrażania,takiejak:socjalizacja,intelektualizacja,
dewiacja,subiektywizacja,platonizacjaisublimacja(tamże:8).
Jednąznajbardziejznanychteoriiuznających,żezachowaniemlu-
dziżądząinstynkty,jestteoriaZ.Freuda(Hilgard,1972:236-237).
Wokresietworzeniaogólnejkoncepcjiosobowościzjejtrzemawar-
stwami,reprezentującymiróżnesiłydynamicznepozostającewciągłym
konflikcieiustawiczniezesobąwalczące(id-ego-superego)-Z.Freud
uznał,żeprzyczynąagresjijestfrustracja.Wszelkiekonfliktymiędzyludz-
kiesą,zdaniemZ.Freuda-nieuniknione,ponieważpowstająpodwpły-
wemwrodzonych,niezmiennychskładnikównaturyludzkiej-instynktów
życiaiśmierci.NatomiastzdaniemK.Lorenzaagresjawiążesięzewolu-
cją.Agresjawformieprowadzącejdowzajemnegoniszczeniasięosobni-
kówtegosamegogatunkunieistnieje(Lorenz,1972:360).Uważaon,że
wdzisiejszychczasachwwiększymstopniuniżdawniejwyrażasięagresja
patologiczna.
Jestto,jegozdaniem,wyniknienadążaniaewolucjipopęduagresji
zaprzemianamiwnauce,technice,kulturze,apodichwpływemwcało-
kształcieżyciaspołecznego.Dużeznaczeniewprocesieutrzymywania
popęduagresjiwgranicachnormyma,wedługK.Lorenza,poczucieod-
powiedzialnościwłaściweczłowiekowi.Agresjawformieprowadzącej
dowzajemnegoniszczeniasięosobnikówtegosamegogatunkunieistnie-
je.Oczywiściemożnapodaćwieleprzykładówzabijanialudziprzezludzi
wczasiewojen,anawetwwarunkachpokojowych.Takiezjawiskaautor
tentraktujejakoprzejawszczególnejpatologii.Normalnieagresjanwe-
wnątrzgatunkowa”tonniezbędnydoutrzymaniażyciaisystemuelement
organizacjiwszystkichistot,któregofunkcjawprawdzie,jakwszystkona
15
