Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DobrzesięmyślizeSłowackim…•17
ZNietzscheańskimnadczłowiekiemmożnaporównaćtylkoPo-
piela.Jesttobowiempostaćpotężnainiezwykła,niezrozumiała
dlabadaczy.Obumyślicieliłączysubiektywizm,liryzminastrojo-
wość.NietzschepodobniejakSłowackijestntyranemimistrzem
swojegojęzyka”34.Wtwórczościobujęzykjestinstrumentem
czułymidźwięcznym,pełnymekspresji.Nietzscherozbijastare
splotywyobrażeń,działającpotężnie.Obajstanowiąpodmiotowy
typartysty–Matuszewskipodkreślaichszczerość:nobajwlewają
całąduszęwswojedzieła”35.Obajprzyznająwpływjednostkom
nacałąludzkość,tęskniądobohaterówinienawidząludzkichkar-
łów.NietzscheniewierzywBoga,wierzynatomiastwjaźńludzką,
wtwórczeJa,któreniemażadnegooparcia,musijednakstwo-
rzyćwsobiemądrośćiprzygotowaćnadczłowieka.ŻyjącnaZiemi,
będzieonsilniejszy,mądrzejszy,szlachetniejszyodczłowieka,bę-
dziewolny.Ewolucjawdziełachpolskiegopoetyprzebiegainaczej,
opierasięnawykorzystaniumocyduchowejiprowadzidoBoga.
Rozwójnadczłowiekadokonujesiękoszteminnych,czyliniewol-
ników.Król-Duchbywabezwzględnyiokrutny,aleczynitowimię
wyższychcelów,działadlarozwojuinnych.Matuszewskidostrzega
sprzecznośćmiędzyideąwiecznegopowrotuaideąnadczłowieka–
rozwójmusisięskończyć,jeżeliwszystkopotoczysięponownie
odpoczątku.Czastworzytuzamkniętekoło,natomiastewolucja
wdzieleSłowackiegoprowadziwliniiprostejdoanielstwaglobo-
wego.ObiekoncepcjeMatuszewskiuznajezafikcjemetafizyczne,
alepodwzględemestetycznymwizjeSłowackiegoocenianieskoń-
czeniewyżej,gdyżogarniająonenszerszekręgiistnieniaiotwierają
głębszeibardziejpromiennehoryzontydlamyśliludzkiej”36.
MicińskiłączylucyferycznegoPopiela,którypotęgujemoc
swojąinaroduprzezcierpienie,zimmoralizmemNietzschego.
34Ibidem,s.287.
35Ibidem,s.288.
36Ibidem,s.299.
