Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Niewielebyłowdwudziestowiecznejhumanistycewątkówtakfundamentalnieistot-
nychiuniwersalnychjakstudianadistotąmitu.Obserwacjarolimituwżyciuple-
mionznonszalancjąnazwanychprymitywnymiuzmysłowiłabadaczomzłożoność
jegokulturotwórczejfunkcji,dającasumptdopoważnychstudiówmitologiiantycz-
nych.Natylepoważnych,żeniktjużdziśnienazwałbymituopowiastką,zaktórą
takniedawnopowszechnieuchodził.Tesamebadaniarzuciłytakżenoweświatło
nakwestiesymboluirytuału,ujawniającichwzajemnepowiązaniaiprzynależność
dospójnegoświatopoglądu.Niewszystkieformymyślimitologicznejdoczekałysię
jednakrównegouznania.Dowciążlekceważonychnależyzagadka,któraoddaw-
nastanowiobiektżywegozainteresowaniaetnologów,alenadalniedoczekałasię
rehabilitacjiwinnychdziedzinachhumanistyki.Byćmożedlatego,żeczłowiekowi
współczesnemutrudnodostrzecistotęzagadkijakomodelulogicznego-podstawy
światopoglądumitologicznego.Pierwotnycelzaskakującegozestawieniaprzed-
miotówżyciacodziennegoizjawiskabstrakcyjnych,poszukiwanianajmniejspo-
dziewanychanalogii,gubisięwefekciekomicznym.Wdzisiejszychkategoriachto
wystarczy,byzbanalizowaćzagadkędorangigatunkurozrywkowego.Tymczasem
komizm,zawszepobrzmiewającywzagadce,miałźródłowsakralnejdwubieguno-
wościsłowaoraztragicznejironiizrodzonejzobserwacjimieszaniasięwświecie
siłdestrukcyjnychikonstrukcyjnych,dobraizła,sacrumiprofanum1.Wgłębokiej
warstwie,trudnodziśuchwytnej,zagadkamówiotajemnicachbytuitragikomicznej
niemocyczłowiekawobecichzawiłości.Rozpatrującanalogieelementówmikro-
kosmosu,rzutujejenaschematyrelacjimakrokosmicznych.To,cozaskakującedla
umysłuwspółczesnego,byłonaturalnedlamyślinieoswojonej,kierującejsięlogi-
kąkorespondencji2-ekwiwalencjąpomiędzyróżnymiwymiaramirzeczywistości.
Iwłaśniejakoświadectwomyślinieoswojonejnależypostrzegaćzagadkę.
Myślnieoswojona,nietworzącpojęćabstrakcyjnych,nawetbardzoskompliko-
wanekonstrukcjemyślowebudujezeznaków-formpośrednichpomiędzypostrze-
żeniemapojęciem3.Analogieiprzybliżeniapozwalająztychnadalkonkretnych,
zakorzenionychwświeciefizykalnymelementówtworzyćzłożonekonstrukcjemy-
ślowe,awkonsekwencji-nawetgeneralizować.Myśleniepolegawtymwypad-
kunaukładaniufragmentówrzeczywistościwodpowiednimporządku,nakreślaniu
ichwspółzależności,azarazembezustannymkonfrontowaniuprzyjętychuprzednio
1R.L.Tener,ThePhoenixRiddle:AStudyofIronyinComedy,Salzburg1979,s.1-6.
2Por.P.Ricoeur,Język,tekst,interpretacja.Wybórpism,wybórK.Rosner,tłum.P.Graff,K.Rosner,
Warszawa1989,s.144.
3C.Lévi-Strauss,Myślnieoswojona,tłum.A.Zajączkowski,Warszawa1969,s.32-36.
