Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Korzeniowska,Myślpedagogicznanaprzestrzeniwieków,Kraków2010
ISBN:978-83-7850-314-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
14
Myślpedagogicznanaprzestrzeniwieków.Chronologicznysłownikbiograficzny
tarnerealizowanewgimnazjum(którezdawnegomiejscaćwiczeńgimnastycznych
zamieniłosięwośrodeknauczaniaszkolnego).Innegoznaczenianabrałateżefebia,
którawprawdzierozprzestrzeniłasięnacałymobszarzewpływukulturyhelleńskiej,
alećwiczeniamilitarneprzestałybyćjejgłównymcelem.Wypartezostałyprzezstu-
diaposzerzającezdobytywszkołachgramatykalnychzakreswiedzy.
Innympaństwem,któregokulturazbiegiemczasuwpłynęławjakimśstopniu
nakształtowaniesięeuropejskiejmyślipedagogicznej,byłRzym.Rozwinąłsięjako
państwomilitarneipodtezałożeniaorganizowanebyłowychowaniewczasach
najdawniejszych7.Różniłosięonowtedyzasadniczoodhelleńskiego,którezawsze
miałocharakterpubliczny.URzymianmłodzieżuczyłasięgłówniewdomu,pod
nadzoremojcalubzatrudnionegowtymceluncustosa”.Jużwtymokresiemożna
byłojednakpobieraćnaukiuwędrownychnauczycielizakładającychswojepunkty
nauczaniawmiejscachuczęszczanych(narynku,głównychdrogach,rozdrożach–
intriviis–tzw.szkółkitrywialne).Byłytoscholaelitteratorum(szkołyelementarne),
wktórychzadrobnąopłatąuczonoczytania,pisania,liczeniaiprawaXIItablic.
Rozwójpotęgirzymskiejizetknięciesięzkulturągreckąpopodbiciuzhelle-
nizowanejczęściItaliipołudniowejiSycyliizaczęłyzmieniaćcałkowiciepoglądy
Rzymiannadotychczasowezałożeniawychowawcze8.WIIwiekup.n.e.dokonałsię
porazpierwszywdziejachproceskulturalny,wktórymzwycięskiipotężnynaród
przyjąłirozkrzewiłusiebiekulturęludówpodbitych,traktującjąjakgotowywzo-
rzecdonaśladowania.Przejmującinaśladująckulturęgrecką,przyjąłtakżehelleni-
stycznyprogramnauczaniaiwychowania.OstatecznieteżwytworzyłysięwRzymie
wyraźneszczeblewykształceniaogólnego:elementarny,gramatykalnyiretoryczny.
Podstawelementarnychuczyliprywatnynauczycielwswojejszkółce,niewolniklub
wyzwoleniecitymszczeblempaństwosięnieinteresowało.Natomiastkształcenie
gramatykalneiretorycznemogłyliczyćnaopiekępaństwa,którezwalniałonauczy-
cieliodróżnychświadczeńnajegorzecz,wyznaczałodlanichpensje,azczasem
budowałogmachyprzeznaczonenawykładyistudia(słynneAteneumzbudowane
przezcesarzaHadriana)9.Potrzebująclicznychwykształconychurzędników–nie-
zbędnychdoprowadzeniarozległychobszarówimperium–cesarstwobyłozaintere-
sowanewykształceniem,jakiedawałyszkołygramatykalneiretoryczne.Teostatnie
stosunkowoszybkozdominowałyinneformywykształcenia.
Trzebajeszczezaznaczyć,żeoilepoczątkowosięganogłówniedogreckiejmyśli
pedagogicznej,otylezbiegiemczasuukształtowałasięwłasnarzymskateoriapeda-
gogiczna,skoncentrowananawychowaniupraktycznymipraktycznejdydaktyce.
Powiekach,ponajazdachplemionbarbarzyńskichpostępromanizacjiświata
dokonałsiędziękirzymskiejmyślipedagogicznejiretorycznejszkolerzymskiej.
7O.Jurewicz,L.Winniczuk,StarożytniGrecyiRzymianiewżyciuprywatnymipaństwowym,
Warszawa1973,s.58–60.
8S.Kot,Historiawychowania,t.I,op.cit.,s.88.
9S.Litak,HistoriawychowaniadoWielkiejRewolucjiFrancuskiej,Kraków2006,s.40.
