Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TommasoCampanella
46
.CharlesdeBouellesdodaje,żeDjeślitedy
umieściszwszystkierzeczynaobwodzieświatajaknafirmamencie,
musiszumieścićczłowiekawśrodku,skądbędziemógłwyraźnie
widziećotaczającygoświat”
47
.JaktwierdziPicodellaMirandola,
człowiekDnieznagranic”,maDwolnąwolę”iDwolnośćwyboru”
48
.Uzu-
pełniatepoglądyfrancuskilegistaGuillaumeBudépisząc,żeDniema
nicbardziejwrodzonegoczłowiekowiniżinteligencja”,aDnajbardziej
charakterystycznączynnościąludzijestbadanieiodkrywanie”
49
.
Niezwyklemodnajestliteraturautopijna(T.More,F.Rabelais,
T.Campanella,F.Bacon),którejcelemjestprzedstawienieświata
radykalnieprzekształconego,iodmienionego,mocąumysłuipracy
człowieka,któregomożliwościniesąograniczoneprzezUpadekigrzech
pierworodnyorazprzeznaturęiprzyrodęstworzonewtej,anieinnej
formieprzezBoga.Narzędziemtejtransformacjirzeczywistościstwo-
rzonejprzezOpatrznośćmiałabybyćracjonalnafilozofiatworząca
nowąorganizacjęspołeczną(More)lubtechnika(Bacon)
50
.Trudno
sobiewyobrazićbardziejradykalneprzedstawienieantropologicznego
optymizmuniżto,żewolnyodgrzechupierworodnegoczłowiekjest
zdolnypoprawićświatstworzonyprzezBoga.Czyżtoniejestgrzech
pychywnajskrajniejszejpostaci?Dlategorenesansowechrześcijań-
stwomasilnyposmakpelagiański,mniejlubbardziejpodważając
ortodoksyjnądoktrynęogrzechupierworodnymlubprzedstawiającją
wmocnozliberalizowanymrozumieniu.Myślutopijna,czyliideaświa-
taalternatywnegowobecistniejącego,niejestmożliwaprzyuznaniu
trwałegoinieodwracalnegoupadkuczłowieka.Utopiachrześcijańska
towiara,żeKrólestwoBożejestosiągalnewżyciudoczesnymiwysił-
46
T.Campanella,Oboskościipotędzeczłowieka[1620],[wo]A.Nowicki,Filozofa
włoskiego...,s.367.
47
Ch.deBouelles,Człowiekprawdziwy[1509],[wo]A.Nowicki(red.),Filozofafran-
cuskiego...,s.92.
48
G.PicodellaMirandola,Deladignitédel)homme[Dehominisdignitate],Paris1993
[1486],s.13-16(tekstłac.ifr.).
49
G.Budé,Oinwencji[1514],[wo]A.Nowicki(red.),Filozofafrancuskiego...,s.114-115.
50
K.Leśniak,FranciszekBacon,Warszawa1967,s.24-25.
36
