Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cofilozofia(możenawetmitologia)nauki[64].Zgodniezopisem
BurckhardtawłoskiRenesansjestpowrotemdozabobonów
antycznych,którymichstarożytnycharakternadałnieuzasadnionej
powaginaukowej(wróżbiarstwo,alchemia,okultyzm,magnetyzm).
Elitarnyświatreligijnychwolnomyślicieli,deistówiwielbicieli
Antykuistniejezupełnieoboktradycyjnegochrześcijańskiegoświata
wiejskiegoitedwabiegunyideoweegzystująoboksiebiewłaściwie
ignorującswojeistnienie.Mimoreligijnegonaciskuzestrony
ReformacjiiKontrreformacji,tenelitarnyiakademickiświatek
przetrwaXVIiXVIIwiek,idoczekadoOświecenia,abyprzejąćrząd
dusz[65].Jednaktowolnomyślicieletworząkulturęipisząnam
intelektualnąhistorięswojejepoki.Dlategopanujeobiegowypogląd,
żestosunekogółuludziwXVIwiekudoreligiijeststosunkowo
indyferentnylubnawetwrogi.Możnanawetwskazaćnapojedyncze
autentyczneprzykładyateizmuwojującego.WymieńmytuGiulia
Vaniniego,któregonazwiskotraktowanebywajakosynonim
ateisty[66].Vanininiebyłzwykłymateistą,lecz–spalonymnastosie
–męczennikiemzaateizm.
JednakGiulioVaninitowyjątek.Większośćmyślicieli
renesansowychniewyrażatakskrajnychopiniiiniekończynastosie.
Pozatymcharakterystycznyjestfakt,żeWłochzostałspalonynastosie
weFrancji,wTuluzie(1619).Trudnobyłobywskazaćpodobny
wypadekwodrodzeniowejItalii.To,coweWłoszechbudziłoniesmak,
możejakieśkościelneszykany,toweFrancjizagrożonebyłokarą
śmiercizabluźnierstwo.Itak,dziękihistoriiśmierciVaniniego,
dochodzimydoproblemujednolitościeuropejskiegoRenesansu.Czy
modelwłoskitegonurtumożemyuznaćzawzorcowydlacałegonurtu?
Szesnastowiecznyparyskiobserwatortakopisuje,pełen
zafrasowania,religijnośćotaczającegogoświatafrancuskichelit:
Iludziśjestateistów.ToznaczyludzibezBoga,którzyjednakniesą
aniżydami,aniTurkami(mahometanami–A.W.),aniheretykami,
anikatolikami,anichrześcijanami,którzynieznająaniwiary,
aniprawa,alenaśmiewająsięzewszystkichreligii,obyczajów,
