Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Dlaczegolos?Impresjewprowadzające
23
swoistązasadęregulatywnąorganizującąmyślenieczłowiekaoswym
życiu.Losjestnieczułynanaszezamierzenia,pragnienia,copowoduje
bezradnośćBintelektualną,emocjonalnąipragmatyczną,gdynaprawdę
stajemyokowokozlosem”23.LosjestBchłodny”wobecnas.Ramylosu
wyznaczająwedługWolniewiczatrzyczynniki:genotyp(Bmojeczynne
genytowłaśnieja”),epokaiwspólnotanarodowa(Bplemienna”,czyli
Bwspólnamowa,wspólnaziemiaiwspólnapamięć”),azatemBto,jacy
sięurodziliśmy;kiedysięurodziliśmy;iwśródjakichurodziliśmysię
ludzi”24.Zatemnieprzekraczalnyhoryzontlosukażdegoznas,jegonie-
przekraczalnedlanaspolejestkonstruowaneprzezczynnikibiologiczne
(urodzenie;mówiwszakpoeta:BBojesteś,jakimsięrodzisz”25),histo-
ryczneispołeczne.Mamywięcdoczynieniazestrictenaturalistyczną
wizjąlosu,którejwszaktrudnoodmówićoryginalności.Uwidaczniasię
tuloteryjnośćlosu,począwszyodukształtowaniasięnaszegogenotypu.
Niemniejmomentwolnościistnieje,mocnoograniczonyprzezlos,ale
niezlikwidowany.Trzebatoprzyjąćdowiadomościinieuciekaćwjakieś
egotycznewersjeantropizmu.
Doświadczenielosujestgeneralnieosadzonewprzeżywaniutrud-
nościwżyciu,kryzysów,dotykanianieprzekraczalnychgranicswego
bytowaniaidecydowaniaobieguwłasnegożycia.Wtedyuświadamiamy
sobiejakąśpredeterminacjęwpływającąnanaszepoczynaniesamych
siebie,któraprzychodzidonaszszerokorozumianegoBzewnątrz”.Eks-
tremalnietakimczynnikiemlosowymmożebyćkalectwo,nieuleczalna
choroba,nadającebiegowinaszegożyciabardzookreślonekierunki.
Przykłademjestchoćbytrąd,któryskazywałludzinaizolację,zamykał
ichwgettach,naznaczałrodziny,piętnowałiwykluczał,awbrewpo-
wszechnymprzekonaniomniedotyczytodawnejicałkowicieminionej
przeszłości.Zarażeniesiętrądemokazujesięczynnikiemdeterminu-
jącymbiegżyciaczłowiekawłaściwiewewszystkichjegoaspektach,
amomentwolnościisamo-decydowaniazdajesięzmierzaćdozera.
MałgorzataGołotawswejksiążcezatytułowanejSpinalonga.Wyspa
znaczenie»toprzecieżgreckamojra-to,colosnamprzydzielił;a«przypadek»togrecka
tyche-to,cosięlosowonamprzytrafia”.Por.T.Sommer,Wolniewicz.Zdaniewłasne.
Wywiadrzekaznajbardziejprawoskrętnympolskimprofesoremfilozofii,3SMedia,
Warszawa2011,s.88-89.
23B.Wolniewicz,Oideilosu,dz.cyt.,s.249.
24Tamże,s.252.JadwigaMizińskapisze:BTen,ktoaktualnieżyje,niewie,kiedyzostał
poczęty,niepamiętamomentuswegourodzenia-tymbardziejniewie,kiedyumrzeico
wówczasznimsięstanie”(taż,ImionaLosu,WydawnictwoUMCS,Lublin1999,s.10).
25F.Hölderlin,Cosięostaje,ustanawiająpoeci,tłum.A.Libera,Znak,Kraków2003,
s.193.
