Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Dlaczegolos?Impresjewprowadzające
ioryginalnymiwynalazcamiszczególnejroli,jakągramy”20.Los,jaki
przypadawudzialeokreślonejjednostce,jestzatemzjednejstrony
wcześniejszyodjegofaktycznejrealizacji,tworzącdlaniejsztywne
schematyzachowaniaidziałańworganicznymzwiązkuzCałością,ale
zdrugiejstronytowszystkoniejakowyłaniasięzprocesustawaniasię,
wktórejuczestniczątakabsolutnyduch-reżyser,jakiludzkawolność.
Dziejewszakrzeczywistościjakocałościtopowolnyprocesodsłaniający
objawienieabsolutu;Bógnietylejest,gdyżbytnależydorzeczywistości
przedmiotowej,coobjawiasię.Wtakiejperspektywiewolnośćikoniecz-
nośćzostająpojednane,alosprzestajebyćślepąinieświadomąsiłą,stając
sięopatrznościąBoga.Rodzitonadziejęiufnośćwostatecznyfinałdziejów
świataiczłowieka.StądTacjanmógłmówićowynoszeniusięchrześcijan
ponadprzeznaczenierozumianejakomojryczyheimarmene.
Losmożnarozumiećwsensieszerokimjakocałokształttego,co
tworzypołożenieczłowiekaibiegjegożycia,azatemzarównomomenty
tworzoneprzezniezależneodpodmiotuzdarzeniaiuwarunkowania,jak
iefektyjegodecyzjiipostępowania.Wydajesięjednak,żetodrugie,
węższeznaczeniejestbardziejzasadne.Lostocoś,copozostajepoza
naszymzasięgiemwładzy,pozawpływaminaszychsprawczychdziałań.
Takgeneralniejestrozumianywliteraturzeprzedmiotu,choćbywają
wyjątki.Wniniejszychanalizachbędziemyzawszerozumielilosjako
predeterminacjębiegużyciaczłowieka,jakocośodniegoniezależne,ja-
kośwobecniegozewnętrzne.Lostoczynniksprawczypozostającypoza
zasięgiemludzkiejwoliijegodziałańkształtującychbiegżycia.
BogusławWolniewiczkonsekwentnierozwijałswąfilozofiętychizmu,
widzącwlosiefundamentalnąkategorięopisującąbytowanieczłowieka.
Tychizmprzeciwstawiałantropizmowi,widzącemuwlosiecośpodle-
gającegoczłowiekowi.Todrugiestanowiskouznawałzabłędne,często
cytującsłowaswegobrataLutosławaWolniewicza:BCzłowiekniejest
kowalemswegolosu,tylkojegotragarzem”,codobrzewyrażaistotęty-
chizmu21.BogusławWolniewiczwidziałwlosiedwieskładowe:przezna-
czenieiprzypadek.Przeznaczenierozumiałjakopewnośćczłowieczego
przemijania,metafizycznysmutekzwiązanyześmiertelnąkondycjączło-
wieka.Przypadeknatomiasttomomentniepewności,rodzącyniepokój,
lęk.Towszakcoś,comożebyćlubniebyć,cośradykalnieprzygodnego.
Losjawisięjakowypadkowatychdwóchskładowych22.Stanowion
20Tamże,s.335-336.
21B.Wolniewicz,Oideilosu,w:tegoż,Filozofiaiwartości,t.IV,WUW,Warszawa
2016,s.250.
22Tamże,s.248.BWtychskładowychłatworozpoznajemyobieideegreckie:«prze-
