Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
pasterzstrzegącypowierzonegomustadaistarającysięmiećbaczeniena
wszystko.3grudniazajechałdonaddnieprzańskiegoTrechtymirowa.Wygląd
tegoniegdyśludnegomiasteczkaprzypominałoniedawnychzamieszkach.
PrzedlatystanowiłoonooporęZaporożców,ateraz—zrujnowaneprzez
wojskowczasiepowstańkozackich—przemieniłosięwniewielkąwioskę
zforteczką–ostrogiem.TrechtymirówbyłrezydencjąkomisarzaRzeczypo-
spolitej,zwierzchnikaKozakówrejestrowych,trzymającegoichinofficioet
disciplinamilitari(wposłuszeństwieidyscypliniewojskowej)iczuwające-
go,byniedoszłodokolejnychbuntów
18
.
PoselstwopodstolegolwowskiegoMikołajaBieganowskiegodoKonstan-
tynopolaniepowstrzymałonajazdówtatarskich.Naskargizawartewliście
królewskimsułtanIbrahimodpowiedział,żechankrymskiMehmedGerej
jużwcześniejżaliłsięnabrakzwyczajowychprezentów,więcgdy„upomin-
ki[...]oddawanebędą,inagranicachswawolauskromionabędzieprzeciw
polskiemupaństwu,ekscesyiwykrotnościprzeciwpaktomiprzymierzupo-
przysiężonemupohamowanebędą”
19
.
Bieganowskipowróciłdokrajupodkoniec1643roku.Napograniczu
trafiłnatrwająceodkilkunastudniprzygotowaniadoodparcianastępnego
atakutatarskiego.ZgodniezprzyjętymplanemwojennymJeremiWiśnio-
wieckimiałbronićZadnieprza,Koniecpolski—Prawobrzeża,azastępujący
choregohetmanapolnegokoronnegoMikołajaPotockiegostarostawinni-
ckiJanOdrzywolski—pilnowaćszlakówCzarnegoiKuczmańskiego,któ-
rymimógłwkroczyćnieprzyjaciel(CzarnySzlakwiódłzKrymuprzezuj-
ścieTaszłykudoBohu,apotemprzezTargowicę,HumańnaKamieniecPo-
dolskiidalejnaLwów;Kuczmański—niecobardziejnapółnoc—przez
TawańiMiędzybóż).WojskaściągałypodWinnicę.Minąłmiesiącwpełnym
napięciaoczekiwaniu.Wreszcie23stycznia1644rokuszpiedzydonieśli,że
naczelewyprawytatarskiejstanąłniechankrymski,leczmurzaperekopski
Tuhajbej.PróbowałprzeprawićsięprzezDnieprpodTawanią,alemusiałod-
stąpićodtegozamiaru,borzekajeszczeniezamarzła,iruszyłdalej.Udało
musiętegodokonaćdopieronaprzeprawiekiczkaskiej,międzyChortycą
aWilnym—ostatnimzesłynnychporohówdnieprzańskich.Wieśćotym
uradowałażołnierzy„ochotnienieprzyjacielawyglądających”,którzypodob-
18
19
Tamże,s.18.
Tamże,s.26.
21
