Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NapłonącejUkrainie
wienianawojnętureckąsześćdziesięciudobrzeuzbrojonychczółen,jednak
podwarunkiemotrzymanianaichwyekwipowaniesześciutysięcytalarów
(osiemnastutysięcyzłotych).Otrzymalijeodrękiwrazzzapewnieniem
zwiększenialiczbyrejestrowychzsześciudodwudziestutysięcy.Najważ-
niejszymwszakżezobowiązaniembyłwydanypodobnoprzezkrólaprzywi-
lej,zabraniającychorągwiompolskimposuwaniesiędalejniżzaBiałąCer-
kiew,copraktycznieoznaczałooddaniewręcekozackieniemalcałegowo-
jewództwakijowskiego
37
.
Tegotypudecyzja,chociażbezprawna,gdyżniemającaaniaprobatysej-
mu,anisenatu,zpewnościązaspokajałaambicjelegatówzaporoskichiświad-
czyłaotym,doczegogotówbyłposunąćsięWładysławIV
,byletylkozre-
alizowaćsweplanywojenne.JeszczenigdyKozacynieotrzymalitakwiele,
nawetwówczas,gdysamistawialiżądaniaRzeczypospolitej,gwałtownieszu-
kającejichorężnegowsparcia.Wprawdziejużodkilkudziesięciulatmarzyli
orozszerzeniuswychwolności,azwłaszczaoprzyznaniuimautonomiina
terenachnaddnieprzańskich,alezawszedalekobyłodourzeczywistnieniaich
postulatów.Terazmonarchaofiarowywałimtowszystkosam,bezżadnego
naciskuzichstrony.SukcesskłaniałichdoszybkiegopowrotunaUkrainę,
gdziezniecierpliwościąoczekiwanonawynikirozmów.
Niewiadomo,czyjeszczebyliwWarszawie,gdynapoczątkumaja1646
roku,popowrociezpolowaniawokolicachRawy,królzdecydowałsięna
ujawnienieswoichzamiarów.
NapoleceniemonarchykanclerzwielkikoronnyJerzyOssolińskipo-
wiadomiłkanclerzalitewskiegoRadziwiłła,„żewojnatureckazostałajuż
ogłoszona,patentyilistynażołnierzyrozdane[...]”.„Zapytałem—zano-
towałRadziwiłł—czylistydlakapitanówbyłyopieczętowane?Kiedykan-
clerzpowiedział,że«nie»,rzekłem,żeprędzejpozwolęodciąćsobierękę,
aniżelizezwolęnaprzyłożeniepieczęciW
.Ks.Litewskiego,oczympodobnie
myślałkanclerz”
38
.Nawiasemmówiąc,wszystkiedokumentywtejsprawie
zostałyopatrzonepokojowąpieczęciąWładysławaIV
,oczym—byćmoże
—niewiedziałżadenzkanclerzy.Takąteżpieczęćnosiłprawdopodobnie
iprzywilejdlaKozaków.
37A.S.Radziwiłł,Pamiętniki...,t.3,s.141;S.Oświęcim,Diariusz...,s.134.
38A.S.Radziwiłł,Pamiętniki...,t.2,s.494.
30
