Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wyksięciaAlberta,naktórejto,conarodowe,spotykałosię
zdorobkiemcałejludzkościiktórabyłapotemwielokrotnie
powtarzanazarównowAnglii,jakiinnychkrajacheuropej-
skich.Wtejfascynacjiwłasnąpotęgądajesięwyczućcało-
ściowystosunekdoświata:niedość,żewystawyświatowe
dążyłydoreprezentacjiutopijnejcałości,tojeszczekreowały
sytuacjępowszechnegouczestnictwa-kształtowaływyobraź-
nięmasowąibyłybodajpierwszyminatakąskalęprojektami
otwartejedukacji;przecierałyszlakimasowejturystyce,jed-
nocześniecelebrującelitarnąkulturęwysoką.Spektakularnym
przykłademówczesnejdemokratyzacjiuczestnictwawkultu-
rzebyłootwarciedlaszerokiejpublicznościgmachuBritish
Museum,obserwowaneiopisywanejakorodzajegzaminu
zposzanowaniakolekcji,którymiałzdaćmasowyodbiorca15.
Następowałostopnioweuwalnianiewiedzy,któraprzestawała
byćdomenąsystemuedukacjiizaczynałaprzenikaćdopo-
wszechnegoobieguzasprawąmuzeów,prasy,literaturypo-
pularyzatorskiejczywystawwłaśnie.Wtensposóbpróbowa-
nobudowaćwszelkimidostępnymiśrodkamiwiaręwpostęp
iobowiązującyustrójświata16.
DopewnegostopniabiografiepublikowanewXIXwieku
byłyelementemtegoprocesu.Pomiędzywielokrotniewzna-
wianymTheBritishPlutarch(1776)aAmericanWomen:Fif-
teenHundredsBiographiesWithOver1400Portraits(1897),
prawiedziewięćsetstronicowąencyklopediąwydanąwSta-
nachZjednoczonych,wwymiarzesymbolicznymrozciąga
sięczasprzeformułowywaniaporządkuspołecznegoorazko-
15SamuelSmiles,Obowiązek,przeł.AdolfDygasiński,Warszawa
1882,s.274.Zob.wtejpracypodrozdziałnPotęgaprzykładu”.
16PaulGreenhalgh,TheArtandtheIndustryofMammon:
InternationalExhibitions1851-1901,[w:]TheVictorianVision.Inventing
NewBritain,red.JohnM.MacKenzie,London2001,s.266.
23
