Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
skichJ.KondrackiwyróżniłpięćmakroregionówoNizinęPółnocnomazowiecką,Środ-
kowomazowiecką,WzniesieniaPołudniowomazowieckie,NizinęPołudniowopodla-
skąiPółnocnopodlaską
33
.
MazowszeiMałopolskęróżniąwarunkiosadniczezwiązanenp.zżyznościągleb.
OsadnictwuwMałopolscesprzyjałydobregleby,np.czarnoziemywrejonieWy-
żynyLubelskiej
34
,urodzajnemadywwilgotnychdolinachrzek(wzdłużWisłyiSa-
nu)
35
.Łatwedouprawybyłyteżotwarteterenylessowe,np.wokolicachKrakowa,
SandomierzaiRzeszowa.Jedneznajwiększychskupiskosadniczychnaziemiach
polskichwśredniowieczuznajdowałysięnażyznychglebachlessowychmiędzy
Krakowemaziemiąwiślicką,wokolicachSandomierzaorazwzachodniejMało-
polsce
36
.
NaMazowszuprzeważająwprawdzieglebybielicowe(80%),uchodzącepo-
wszechniezamałożyzne,jednakzpunktuwidzeniamożliwościtechnicznychów-
czesnychrolnikówczęśćlekkichglebbielicowychlepiejnadawałasiępoduprawęniż
bardzourodzajnemady,aleleżącenaterenachpodmokłych
37
.Wzależnościodgene-
zyczęśćbielicnaterenieMazowszajestdośćurodzajna,np.wytworzonenautwo-
rachpyłowychpochodzeniaeolitycznegonaWysoczyznachPłockiejiRawskiej(oko-
licePłocka,Rawy,pasmiędzyWarszawąaSochaczewem).Osadnictwonaterenie
związanymzPłockiemobejmujedośćdobregleby,pokrywająceziemieodWisłypo
RaciążniceiodSkrwypoŁydynię
38
.Przyjaznewarunkiosadniczesugerująodkrycia
archeologiczne(grodziskawSzeligachVI,VIIw.iProboszczewicachIXw.)
39
,wska-
zującenawczesnepojawieniesięosadnictwa.Korzystnepodstawydorozwoju
osadnictwadawałateżdolina,wktórejdziśjestpołożonaWarszawa.Nażyznych
madachpyłowychnaniesionychprzezpowodziebyłyrzadszeskupieniadrzew
izarośli,łatwiejszedowykarczowaniapoduprawęrolną.Obszaryłąkowezapew-
niałyzasóbpaszyiwody,rzekidawałymożliwośćrybołówstwa
40
.Ważnebyłodla
osadnictwarozmieszczenieźródełwodypitnejorazukładipoziomwódgrunto-
wych,korzystnynp.naWysoczyźniePłockiej.Donajstarszychosadniczychskupisk
mazowieckichS.ArnoldzaliczyłPłockijegookolice,PułtuskorazpasodBłonia,
poprzezGrójecdoCzerska
41
.
111111
33
J.Kondracki,GeografiaregionalnaPolski,Warszawa2000,s.179-182,regionygeograficzne
wMałopolsce–s.39-41
34
M.Klimaszewski,Warunkigeograficznerozwoju...,s.19-22
35
H.Maruszczak,ŚrodowiskoprzyrodniczeLubelszczyznywczasachprzedhistorycznych,[wo]Dzieje
Lubelszczyzny,red.T.Mencel,t.1,Warszawa1974,s.54-65
36
M.Klimaszewski,Warunkigeograficznerozwoju...,s.22-24;K.Pacuski,Uwaginadpotencjałem...,
s.245.Zob.I.Gieysztorowa,Badanianadhistorią...,s.523-562,takżemapa
37
H.Maruszczak,ŚrodowiskoprzyrodniczeLubelszczyzny...,s.54-65
38
A.Gieysztor,Mazowsze,Mazowszanie,kraj...,s.2;A.Gieysztor,Z.Herbst,K.Dziewoński,
Mazowsze,nazwaitreść...,s.64-66
39
S.Russocki,Sporyośredniowieczne...,s.225;J.Tyszkiewicz,Środowiskogeograficznewpradzie-
jach...,s.80-81
40
A.Gieysztor,NapołudnieodWarszawyprzedpołowąXVIIw.,[wo]DziejeMokotowa,red.J.Ka-
zimierskiiin.,Warszawa1972,s.18-19
41
S.Arnold,GeografiahistorycznaziemPolski,Warszawa1951,s.97inn;podobnieM.Dobro-
wolska,PrzemianyśrodowiskageograficznegoPolskidoXVw.,Warszawa1961,s.91inn.
21
