Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313

Agnieszka Teterycz-Puzio

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-7467-177-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

516

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Teterycz-Puzio, Agnieszka. Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313. Red. . Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku, 2012, 516 s. ISBN 978-83-7467-177-4

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Teterycz-Puzio, A.

T1 Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313

PB Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku

PP Słupsk

YR 2012

SN 978-83-7467-177-4

Bibliografia BibTex:

@Book{ 293308, author = "Teterycz-Puzio, Agnieszka", editor = "", title = "Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku", year = "2012", address = "Słupsk", isbn = "978-83-7467-177-4" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Teterycz-Puzio, Agnieszka

ED -

TI - Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313

PB - Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku

CY - Słupsk

PY - 2012

SN - 978-83-7467-177-4

ER -

Netografia (standard APA):

Teterycz-Puzio, Agnieszka. Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313 [baza danych online] Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku, 2012 [dostęp: 27 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/na-rozstajnych-drogach-mazowsze-a-malopolska-w-latach-1138-1313-agnieszka-teterycz-puzio-293308.

muzyka, Galicja XIX i XX w., kultura organowa Galicji

Niniejsza praca jest kontynuacją moich dotychczasowych badań poświęconych podziałom administracyjnym Małopolski i Mazowsza, polityce książąt i księżnych mazowieckich i małopolskich czy pozycji możnowładztwa (np. w świetle dokumentów i używanych pi...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-7467-177-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

516

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp5
1. Zakres i struktura pracy6
2. Problematyka rozprawy w świetle dorobku historiografii9
1. Warunki geograficzne (ukształtowanie terenu, gleby, sieć rzeczna, klimat, lasy) a rozwój osadnictwa na Mazowszu i w Małopolsce16
Rozdział I. Geograficzne i osadnicze aspekty rozwoju Mazowsza i Małopolski w X-XIII wieku16
2. Terminy „Mazowsze” i „Małopolska” w rozwoju historycznym26
3. Zasięg terytorium Mazowsza i Małopolski w świetle badań i jego zmiany do 1313 roku40
a) Zasięg terytorialny pojęć „Mazowsze” i „Małopolska” do XII wieku40
b) Zasięg terytorialny dzielnicy książąt mazowieckich w okresie rozbicia dzielnicowego56
4. Specyfika i rola pogranicza na Mazowszu i w Małopolsce63
a) Północno-wschodnie rubieże Mazowsza63
b) Pogranicze Mazowsza i Małopolski. Ziemia łukowska67
c) Międzyrzecze Wisły i Pilicy jako małopolsko-mazowiecka strefa graniczna70
5. Potencjał demograficzny Mazowsza i Małopolski79
6. Mazowieckie skupiska osadnicze (w porównaniu z Małopolską)82
7. Szlaki komunikacyjne – połączenia między prowincjami i między dzielnicami106
1. Pojęcie „prowincja” w źródłach mazowieckich i małopolskich dotyczących okresu rozbicia dzielnicowego113
Rozdział II. Mazowsze w ustroju Polski piastowskiej do 1313 roku (w porównaniu z Małopolską)113
2. Ducatus – znaczenie na Mazowszu i w Małopolsce117
3. Dominium – w świetle źródeł dotyczących Mazowsza i Małopolski120
4. Znaczenie terminu terra na Mazowszu i w Małopolsce125
5. Pojęcie castellania w źródłach mazowieckich i małopolskich134
6. Territorium i districtus w mazowieckich i małopolskich informacjach źródłowych136
7. Kancelaria książęca na Mazowszu i w Małopolsce w XIII wieku140
8. Kształtowanie się i ewolucja urzędów na Mazowszu w porównaniu z Małopolską (skład, kompetencje, hierarchia)146
01. Rządy synów Bolesława Krzywoustego w Małopolsce i na Mazowszu159
Rozdział III. Polityka książąt mazowieckich wobec Małopolski159
02. Mazowsze i Małopolska w okresie rządów Leszka Białego i Konrada Mazowieckiego166
a) Małoletni bracia pod opieką matki166
b) Polityka Leszka Białego i Konrada Mazowieckiego wobec Rusi. Odmienne plany braci171
c) Polityka Konrada Mazowieckiego i Leszka Białego wobec Prusów178
d) Rozłam między Kazimierzowicami?184
03. Zakony rycerskie w polityce książąt mazowieckich i małopolskich187
04. Walka Konrada I o Kraków195
a) Walki i działania dyplomatyczne (spotkania i zjazdy z Grzymisławą, książętami piastowskimi oraz możnowładztwem)195
b) Konrad I władcą Małopolski207
c) Po klęsce suchodolskiej. Z pomocą ruską i litewską – epilog walk o Kraków209
05. Polityka dynastyczna Konrada Mazowieckiego. Relacje z synami216
06. Mazowsze w czasach Konrada Mazowieckiego. Polityka wewnętrzna księcia222
07. Siemowit I a Bolesław Wstydliwy230
08. Kulminacja konfliktu między synami Konrada Mazowieckiego (Siemowitem I i Kazimierzem kujawskim) i jego następstwa240
09. Walki między braćmi Konradem II i Bolesławem II a polityka książąt mazowieckich wobec Małopolski250
10. Zgodna współpraca braci Konrada II i Bolesława II262
11. Bolesław II, władca zjednoczonego Mazowsza (1294-1313) wobec Małopolski265
12. Kierunki polityki książąt mazowieckich w XII i XIII wieku. Zbieżności i rozbieżności w polityce mazowieckiej i małopolskiej269
01. Formowanie się mazowieckiej elity dzielnicowej na tle sytuacji w Małopolsce275
Rozdział IV. Świeckie otoczenie książąt mazowieckich a kontakty Mazowsza z Małopolską275
02. Środowisko związane z Konradem Mazowieckim do 1217 roku287
03. Możni a Konrad w latach 1217-1227292
04. Kontakty Konrada Mazowieckiego z możnowładztwem małopolskim w okresie walki o panowanie w Małopolsce301
05. Mazowieckie otoczenie książęce w latach 30. XIII wieku318
06. Otoczenie Konrada Mazowieckiego w czasie jego krakowskich rządów (1241-1243)323
07. Lata 1243-1247 – za wszelką cenę po Kraków326
08. Otoczenie Bolesława I, syna Konrada Mazowieckiego332
09. Otoczenie Siemowita I339
10. Otoczenie Konrada II345
11. Otoczenie Bolesława II348
12. Pozycja możnowładztwa mazowieckiego i małopolskiego w świetle dokumentów353
1. Struktura Kościoła na Mazowszu (w porównaniu z Małopolską)363
Rozdział V. Rola Kościoła i duchowieństwa mazowieckiego (biskupstw, klasztorów, zakonów rycerskich) w formowaniu relacji mazowiecko-małopolskich363
2. Działalność polityczna przedstawicieli mazowieckiego Kościoła (w porównaniu z aktywnością polityczną dostojników kościelnych Małopolski)374
Zakończenie399
Bibliografia403
Wykaz skrótów440
Aneks441
Tabela I. Występowanie urzędników (miejsce na listach świadków) i możnych w dokumentach książąt mazowieckich (wybrane dokumenty)441
Tabela II. Zjazdy Konrada Mazowieckiego z synami oraz władcami innych dzielnic463
Indeks osób469
Indeks nazw geograficznych i etnicznych497

Badaniaarcheologicznesugerująjednakdługiewspółistnieniewierzeńpogań-

skichnaterenieMazowsza,zwłaszczawpołudniowejiwschodniejjegoczęści.Na

cmentarzyskuzXIIiIpołowyXIIIw.zCzerskaJ.Bronicka-Rauhutzauważyła,obok

dominującychcechchrześcijańskich,elementypogańskie(np.jedzeniezłożonewgro-

bie).WspomniałateżogrobiesymbolicznymzXIIIw.,gdzieznalezionoskrzynię

tylkozgrotemwśrodku,cosugeruje,żektośzginąłdaleko,dlategourządzonomu

symbolicznygrób.J.KalagadojrzałaciągłośćrozwojuciałopalnegoobrządkuodIIpoło-

wyVIw.doXIIIw.wewschodniejczęściMazowsza,naterenieWysoczyznySie-

dleckiej,cotakżepotwierdzadługiefunkcjonowanietuwierzeńpogańskich.Jakza-

uważyła,praktykowaniepogańskichobrzędówniewynikałotylkozperyferyjnego

położeniaisłabychwpływówchrześcijaństwa,alestanowiłoświadectwokrzyżowa-

niasiętuoddziaływańwschodniegoizachodniegokręguorazwpływówpruskichiskan-

dynawskich

253

.J.Kalagawskazała,żeróżnicem.in.wpochówkachmogąbyćspowo-

dowanewpływamipłynącymiwłaśniewXIw.zróżnychkierunków–terenynad

górnąWisłązwiązanebyłyzpołudniowo-wschodnimkręgiemkulturowym,zaśwdo-

rzeczuBuguzaznaczałysięelementykulturywschodniosłowiańskiej(natomiast

ŚląskiWielkopolskapodlegaływpływomnaddunajskimidolnołużyckim)

254

.M.Du-

linicztakżezwróciłuwagęnawystępowaniepoprzyjęciuchrześcijaństwapochów-

kówciałopalnychoraznabogatewyposażeniegrobówwskazującychnazwiązki

zkulturąWschodu,choćzauważałteżsilnetendencjeseparatystyczne

255

NajstarsześladynowejreligiinaMazowszupochodzązpołowyXIw.(ewentual-

niezpoczątkuXIw.wokolicachPłocka).Możliwejest,żejakpisałM.Dulinicz,

wprowadzającchrześcijaństwo,niestosowanopowszechnieprzymusu,leczokazy-

wanotolerancjętakżedlaprzejawówstarejreligii

256

.Możetobyćzwiązanezkreso-

wympołożeniemMazowszaimałymingerowaniemPiastówwXw.wwewnętrzne

sprawytejziemi.Źródłapóźniejszemogąpozorniesugerowaćdługieutrzymywanie

sięzwyczajówpogańskichnaMazowszu,bowiemnp.wIIpołowieXVw.szlachta

wtrzechprzypadkachprzynaganieszlachectwaprzysięgałanienakrzyż,anasłoń-

257

.JednakjakzauważyłW.Semkowicz,zziempolskichzachowałosięzwsumie

siedemwzmianekotakiejprzysiędze(ponadtotrzyzWielkopolskiijednazeŚląska),

zatemstosowanojąnietylkonaMazowszu

258

.W.Semkowiczporównałprzypadki

przysięginasłońcewróżnychkulturachiczasachiuznał,żepierwotniewspólna

wszystkimludomsłowiańskim,pozostającymnaniższychszczeblachrozwojukultu-

ry,przetrwałajakoprzeżytekzwyczajowywformieczystejlubsymbolicznej(naRusi

przysięganapierścień).Wmiejsceprzysięginasłońcechrześcijaństwopowszechnie

111111

253

J.Kalaga,CiałopalnyobrządekpogrzebowywmiędzyrzeczuLiwca,BuguiKrznywewczesnym

średniowieczu,Warszawa2006,s.191-192

254

Eadem,Wczesnośredniowieczneosadnictwomazowiecko-podlaskienatleosadnictwaPolskipołu-

dniowejiśrodkowej,„PraceArchiwalno-Konserwatorskie”,z.1,Siedlce1980,s.8

255

M.Dulinicz,MazowszewIX-XIIIw....,s.198-200

256

Idem,Mazowszewewczesnymśredniowieczu...,s.106

257

WywodyszlachectwawPolsceXIV-XVIIw.,wyd.W.Semkowicz,„RocznikTowarzystwaHe-

raldycznegoweLwowie”,t.3,1911-1912,nr138,141,142

258

W.Semkowicz,Przysięganasłońce.Studyumporównawczeprawno-etnologiczne,[wo]Księga

pamiątkowakuczciBolesławaOrzechowicza,t.2,Lwów1916,s.306-308

Brak wyników

Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra