Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
II.Początkidebatyliterackiejlatdwudziestych
Wielesiłtwórczychkryjesięnaukraińskiejwsi.Ruchrewolucyjnywniósłwnie
świeżypowiewispotkałsięzodzewemwtwórczościmłodychpisarzy,którzy
zrozumieliwielkośćkulturyproletariackiejizdecydowalizaprzącswójtalent
dowspólnejzproletariatempracy.Ruchrobotniczyposiadaswojąszczególną
organizacjękulturalno-literacką-Proletkult,któranietylkojednoczypisa-
rzyproletariackich,malarzy,muzyków,rzeźbiarzyitd.,alestawiasobiezacel
umacniaćsiłytwórczepośródmasrobotniczych.Proletkultowipomagaćbędzie
ZwiązekPisarzyChłopskichPług,którymazazadaniezjednoczyćrozproszone
dotądrewolucyjno-twórczesiłypisarzychłopskichwcałejUkrainieipracować
pośródchłopskichmas[Сп.лкаселянських1922:69].
ZałożycielePługaodwoływalisiędotradycjiProletkultu.Zestawiając
własnąorganizacjęzrosyjskimugrupowaniem,pragnęlizamanifestować
swojąprzynależnośćwłaśniedotejformacjiartystyczno-literackiej.
SkoroProletkultstanowiłdlaojcówzałożycieliPługatakistotnyelement
samoidentyfikacji,tomożnaprzypuszczać,żebylioniwyznawcamiidei
wypracowanychprzezAleksandraBogdanowaorazjegokontynuatorów
nagruncierosyjskiejliteraturyisztuki
10
.TeoretycyPługanietylko
10PierwsząorganizacjąliterackąpowstałąwUkrainieporewolucji1917rokubył
Proletkult.Organizacja,którejgenealogiipróżnobyszukaćwkulturzeukraińskiej,gdyż
wjejobrębiepojawiłasięjakozjawiskowtórne,wywodzącesiępierwotniezrosyjskiego
kręgukulturowego.Proletkult,czyliProletariackaKultura(Пролетарскаякультура),to
skróconanazwaProletariackichOrganizacjiKulturowo-Oświatowych(Пролетарские
культурно-просветительскиеорганизации),jednegoznajstarszychijednocześnie
najliczniejszychugrupowańliterackich,jakiepowstałyporewolucji[Zobek1995:99].
PoczątkitejorganizacjisięgająXIXwieku.Jejzalążkiembyłykółkaocharakterze
polityczno-oświatowym,zakładanewśródmasrobotniczychRosjicarskiej,zktórych
wyłoniłysiętużprzedrewolucjąpierwszeproletkulty[Tasarski1969:72].Podwaliny
teoretyczno-programowebyłydziełemtakzwanychnlewicowychbolszewików”,skon-
centrowanychwokółczasopismanВперёд”(nNaprzód”).Grupataskładałasięzwykła-
dowcówisłuchaczypartyjnejszkołyzałożonejnaCapri;późniejbyłareorganizowana
wBolonii.Donajbardziejznanychnależeli:AleksandrBogdanow,AnatolijŁunaczarski,
WalerianPoljański,GrigorijAleksiński,MichaiłPokrowskiiinni.Grupata,podwpływem
AleksandraBogdanowa,uchwaliładeklaracjęprogramowąpostulującąstworzeniesztuki,
kulturyinaukiproletariackiej[Styczyński1990;Owczarek1980].Napoczątku1920roku
rosyjskaorganizacjautworzyłabiuroorganizacyjneKomitetuCentralnegoProletkultu
(OргбюроЦКПролеткульту),działającegonaobszarzeUkrainy(Biuroorganizacyjne
ukraińsko-halickieorazkrymsko-donieckie),KaukazuorazKrymu.W1921rokuwłączono
dojegostruktur:WasylaEłłana-Błakytnego,IwanaKułykaorazWołodymyraKoriaka.
W1922rokuwCharkowiezostałoutworzonebiuroorganizacyjneOgólnoukraińskiego
Proletkultu(Всеукра.нськийпролеткульт),wskładktóregoweszlipisarzerosyjscyiukra-
ińscy:ZacharNiewski,SerhijRaduhin,MychajłoMajski,WasylEłłan-Błakytny,Serhij
