Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
robotnicy,którzywstępnieprzycinaliblokikamiennedodokładniejszej
obróbki,prowadzonejwedługmodelulubszkicu.Odnichmateriałdo
dalszegoopracowaniaprzejmowalipracownicywykwalifikowani,cza-
semitacy,którzysamiprzycinaliwcześniejblokikamienne
24
.Zajmowali
sięoniróżnymifazamiprzygotowaniaprostszychelementówkamieniarki
architektonicznej(
lapicidari
),atakżerzeźbieniaozdóbkształtowanych
indywidualnie(
scalpellini
,
intagliatori
)orazpartiifiguralnych(
scultori
i
statuari
,zwłaszczaciostatni,biegliwkształtowaniudużychfigurludz-
kich).Nakoniecróżnegorodzajudekoratorzyicyzelatorzy(
ornatisti
)
opracowywalipowierzchniękamieniaipokrywalidziełoornamentami.
Osobnoangażowanomuratorów,pozłotnikówimalarzy,aprzeglądten
nieobejmujeanirobotnikówfizycznych,anizespołówzajmującychsię
projektowaniem,odkuwaniemiwykańczaniemnapisów
25
.
WRzeczypospolitejnawetnajwiększepracownieWłochówwczasach
zygmuntowskichniezatrudniałyzapewnewszystkichwymienionychwą-
skowyspecjalizowanychwspółpracowników,arzeczywistegopodziału
kompetencjiwkonkretnychprzypadkachniedasięustalićnapodstawie
dokumentów,wnajlepszymrazieogólnikowych,alenajczęściejwogóle
niezachowanych.ZarównonajważniejszegomistrzaiprzedsiębiorcęBar-
tłomiejaBerrecciego,jakteżkażdegozjegojedenastuwłoskichwspół-
pracowników,októrychzachowałysięwzmiankiwkapitulnychiku-
rialnychdokumentachkrakowskichzczasówbiskupaKonarskiego(to
jest:AndrzejasynaMikołajazFlorencji,AntoniegozFiesole,Bernardyna
deGianotis,FilipazFiesole,JanaCiniego,JanaFlorentczyka,Mikołaja
Castiglionego,MikołajaMorlakusa,PiotraWłocha–zw.Pagalusem?,
RafałazFiesoleiWilhelmazFlorencji),nazywanojednymłacińskim
24
TakąwłaśniefazępracprzygotowawczychopisujenaprzykładGiorgioVasari
(
Levitede’piaeccellentipittori,scultoriedarchitetti(1550)
,wyd.L.Bellosi,A.Rossi,
Torino1986,cz.2:
MinoscultoredaFiesole
,s.432):DMinodiGiovanniscultore,
ilqualepostoal’artedellosquadrarlepietreconDesideriodaSettignano,giovane
eccellentenellascultura,comeinclinatoaquelmestiero,imparó,mentrelavoravale
pietresquadrate,afarditerradallecosecheavevafattedimarmoDesideriosìsimili,
cheeglivedendolovoltoafarprofittoinquell’artelotiróinnanzi,elomessealavo-
raredimarmosopralecosesue,nellequaliconunaosservanzagrandissimacercava
dimantenerelabozzadisotto”.
25
S.Rinaldi,
TecnicheestrumentidellasculturanellefontidelRinascimento
,
w:
AndreaBregno
.
IlsensodellaformanellaculturaartisticadelRinascimento
,red.
C.Crescentini,C.Strinati,Firenze2008,s.464;taż,
Storiatecnicadell’arte.Mate-
rialiemetodidellapitturaedellascultura(secc.V-XIX)
,Roma2011,s.219–221;
Fabiański,
NagrobekkrólaJanaOlbrachta…
,dz.cyt.,s.38,przyp.46.Por.też:Mos-
sakowski,dz.cyt.,s.47.
