Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MariuszR.Drozdowski
UniwersytetwBiałymstoku
Kwestiakozackanasejmiegrudniowym1650r.
Pierwszoplanowymczynnikiemdeterminującympodkoniec1650r.posta-
węRzeczypospolitejwobecKozaczyznybyłabezwątpieniapolitykamołdawska
BohdanaChmielnickiego.Ponieważjejuwarunkowania,realizacjaikonsekwen-
cjezostałyjużwnikliwieomówione1,wtymmiejscuwypadatylkoprzypomnieć,
żejejpunktkulminacyjnystanowiłakozacko-tatarskainwazjanaMołdawięwe
wrześniu1650r.,którazakończyłasięzawarciemtraktatumiędzyhetmanemko-
zackimahospodaremBazylimLupulem.Tenostatnigodziłsięwnimnawy-
danieswojejcórki,Rozandy,zasynaChmielnickiego,Tymofieja,nawypłatę
60000talarówdaninyTataromiKozakomoraznazerwaniekontaktówzRze-
cząpospolitą.WzamianzatouzyskałpotwierdzenieswoichprawdoMołdawii2.
PostępowaniehetmanakozackiegonietylkoosłabiałopozycjęRzeczypospo-
litej,pozbawiającjącennegosojusznikanadDniestrem,inarażałojąnaniebez-
pieczeństwokonfliktuzTurcją,alemiałoteżnaceluutworzeniezUkrainywpeł-
nisamodzielnegopaństwa.Wszystkotosprawiło,żecorazczęściejpojawiałysię
głosyżądającezdecydowanejrozprawyzKozakami.
Wzrostowiliczbyzwolennikówsiłowejkoncepcjirozwiązaniaproblemu
ukraińskiegosprzyjałtakżefaktumacnianiasięstronnictwanwojennego”3na
skutekśmiercikanclerzaOssolińskiego4,aprzedewszystkimbankructwajego
dotychczasowejpolitykiwobecKozaczyzny5.
1
D.Milewski,Rywalizacjapolsko-kozackaoMołdawięwdobiepowstaniaBohdanaChmielnic-
kiego(1648-1653),Zabrze2011,passim(tamteżzebranaliteratura)
2
Ibidem,s.137.
3
Programtegostronnictwawskazywałnakoniecznośćzbrojnegostłumieniazrywukozackiego,
anawetcałkowitegounicestwieniaKozaczyzny,S.Ochmann,SejmkoronacyjnyJanaKazimie-
rzaw1649roku,Wrocław1985,s.11-12;M.R.Drozdowski,Myonasioinnych.Szlachta
Rzeczypospolitejwobeckozaczyznyzaporoskiejwlatach1648-1659,Białystok2015,s.142.
4
W.Czapliński,OssolińskiJerzy,[w:]PolskiSłownikBiograficzny(dalej:PSB),t.XXIV
,Wro-
cław-Warszawa-Kraków-Gdańsk1979,s.410;W.Kłaczewski,JerzyOssoliński.Wielkikanc-
lerzRzeczypospolitej,Lublin2011,s.353.
5
ZakładałaonaporozumieniezKozakamiwzamianzanieznaczneustępstwanaichkorzyśćoraz
wyprawienieZaporożcównaMorzeCzarnezmyśląorealizacjiplanówwojnytureckiejWła-
