Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Etykawsferzepublicznej
Ethicsinthepublicsphere
11
Celemniniejszegotekstu,mówiącnajbardziejsyntetycznie,będziepokaza-
nie,wjakisposóbkwestieetycznezjawiająsięwsferzepublicznej–boprze-
cieżnietylkotamegzystują–iprzedewszystkim,jakmogąingerowaćwróżne
aktyipłaszczyznyszerokorozumianegokomunikowaniawtejżesferze.Cho-
dzijednocześnieouświadomienie,najakieograniczenianapotykadziałalność
ikomunikowaniewsferzepublicznej,któreniemogąbyćrozpatrywanetylko
zpunktuwidzeniaswejskutecznościczyefektywności.Oczywiście,zakładato
wcześniejszezarysowaniepolaproblemowego,obejmującegosamcharakter
iprzedmiotorazspecyfkęetyki,jakrównieżjejstosunekdomoralnościjako
zjawiskaspołecznegoidofaktuwyrażaniaprzezludzisadówwartościujących,
coniezawszejestprecyzyjnieoddzielaneirodziczasemnieporozumieniaalbo
prowadzidoproblematycznychiniezawszeadekwatnychinterpretacji.
Punktwidzeniaetykizakładawypowiadaniesięomoralnejwartościludz-
kiegopostępowania.Niemniejsamzakrespojęciamoralnościorazstatus(swo-
istość)wartościinormmoralnych,pozostajeodwielulatprzedmiotemdyskusji,
przedstawicieliróżnychspecjalnościzzakresunaukhumanistycznychispo-
łecznych.Możenajwiększazgodnośćpanujenatematokoliczności,iżwarto-
ścimoralnemającharakterwtórny,wtymsensie,żepowstająwówczas,gdy
człowiekchceosiągnąćjakieśinnedobro.JakpisałniegdyśWładysławTatar-
kiewicz:„wartośćmoralnąposiadatedyten,ktozabiegaoinnewartości:tote
zabiegiwytwarzająwnimjakosuperadditum–wartośćmoralną”(Tatarkiewicz,
1989,s.131).ZkoleiwłaściwafundatorkasocjologiimoralnościwPolsce,Ma-
riaOssowska,wśródtrzechwłasnościwyróżniającychocenęmoralnązinnych
rodzajówocen,napierwszymmiejscuwymieniałaokoliczność,iżsątooceny
„zdrugiegopiętra”,awięcwłaśnieto,żeabymócocenićjakiśobiekt(zachowa-
nie)podwzględemmoralnym,trzebawogólecenićcośinnegowkategoriach
pozamoralnych(Ossowska,1983,s.508-509).
Należałobywtymmiejscudodać,żewjęzykupotocznymsłowa„etyka”
i„moralność”,azwłaszczautworzoneodnichprzymiotniki„etyczny”i„moralny”
oznaczająpraktycznietosamo–mówiąc,żektośpostąpił(zachowałsię)nie-
etycznieczyniemoralnie,mamynamyślito,żejegozachowaniebyłoniewłaści-
wezpunktuwidzeniauznawanych(przeznas)zasadpostępowaniaiżetenktoś
naruszyłpewienładwrelacjachmiędzyludzkich.Tenbrakwyraźnychdystynkcji
pojęciowychmiędzyetykąamoralnościąmożnawiązaćzsamympochodzeniem
tychsłów.Otóżobaznichodsyłajądopojęciaobyczajuizakorzenionegozwy-
czaju,tyletylko,żeetykaodwołujesiędogreckiegosłowaethosipochodnego
wobecniegosłowaethikos(czylizwyczajowy),amoralnośćdołacińskichsłów
mor,moris.Wnajogólniejszymrozumieniuchodzioobyczaje(wdomyśledobre,
