Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EUGENIAPROKOP-JANIEC
interpretowaćzatemnietylkowkategoriachczęściicałości,aleteż
różnychstadiówrozwojowych,międzyinnymiprzejściaodwięzitypu
GemeinschaftdowięzitypuGesellschaft.
Właśnietemumodelowibliskiwydajesięopisrelacjipomiędzy
regionalnymiczęściamiinarodowącałością,jakiprzedstawiaPo-
pławskiwjednymzeswoichnajważniejszychszkicówzatytułowa-
nymPolskawspółczesna.Relacjonujetudziejenaroduiprzemianyjego
terytorium,ewolucjęspołecznościodplemiondonowoczesnejwspól-
notytworzonejdziękipolitycznemuimperatywowiΠwszechpolskości”.
Operująckategoriamiplemiennymi,kreślizarys-byposłużyćsięter-
minemAnthony’egoSmitha-Πetnicznychźródeł”narodu:szczegóło-
worekonstruujegeografiępierwotnychetni(Kurpiowie),opowiada
oichhistorycznychprzekształceniach(WielkopolanieiKujawiacyjako
potomkowiePolan),przedstawiaaktualnerozmieszczeniepomiędzy
zaborami.Terytoriumpolskieopisywanejestjakojedność,azarazemróż-
norodnośćnarodowegoΠgeo-body”,aodrębnościregionalnełączonesą
zarównozwarunkamiprzyrodniczymi,jakiΠrozmaitościąetnograficz-
ną”35.Coznamienne,etnograficznośćoznaczawsłownikuPopławskiego
residuumtradycjiplemiennychiodrębnościszczepowych:
(...)każdywielkinaródskładasięzróżnychplemion,
częstoodmiennychpochodzeniem,językiemireligią.Teple-
miona,częściskładowewielkiegonarodu,zachowująwmniej-
szymlubwiększymstopniuswojąindywidualnośćetnogra-
ficzną,swojetradycjeodrębne,zatartelubnawetwyraźne
wspomnieniaswojejniegdyśniezależnościpolitycznej36.
RóżnorodnośćtakabynajmniejΠnieszkodzijednościnarodu,ale
nadajemuszczególnąbarwnośćirozmaitość”37.Szkicującwięcetno-
graficznąpanoramę,Popławskipodkreśla,żezewnętrznekulturo-
wezróżnicowanieidziewparzezwewnętrznąjednolitościąnarodu,
któryΠinnywformachzewnętrznychswegobytu,pozostajewistocie
swejniezmiennym”38.Naniestabilnym,zmieniającymsięnarodowym
terytorium-pomniejszanymprzezutratęiwycofanie,powiększanym
przezzdobyczeiekspansję-obszaryplemiennezachowujątrwałość
jakoΠodrębnehistoryczno-etnograficzneiterytorialnecałości”39,pod-
35J.L.Popławski,Ztysiącaijednejnocy,w:tegoż,Naródipolityka…,s.75.
36Tenże,Polskawspółczesna,w:tegoż,Szkiceliterackieinaukowe,Warszawa1910,s.265.
37Tamże,s.307.
38Tamże,s.314.
39Tenże,ŻywiołpolskiwGalicjiWschodniej,w:tegoż,Naródipolityka…,s.147.
38
