Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
MariaMarczewska-Rytko
stawiamtezę,iż–zewzględunaswojązłożoność–procesyglobalizacyjnestająsię
wyzwaniemdladotychczasowegoporządkuświatowego,wspartegowłaśnienapań-
stwachnarodowych.Czyistotniegrozitozanikiemformułykulturyipaństwanarodo-
wegoorazuosabianegowtensposóbporządku?Czyteżokazujesięwyzwaniemmo-
bilizującymrzecznikówtradycyjnejkulturyczypaństwanarodowegodoichobrony?
Pojawiasięwkońcupytanieoto,czysamaglobalizacjamacokolwiekdozaoferowa-
niaw(ewentualnieopustoszałe)miejscetradycyjnejkultury?Żebypokusićsięojakąś
próbęodpowiedzinapostawionepytania,należywskazaćnaistotneelementyglobali-
zacjiorazjejwpływnazastanestruktury.
***
Przedewszystkimnależyzauważyć,iżpojęcieglobalizacjistałosiębardzomodne
naprzełomieXXiXXIstuleciaimożnaprzypuszczać,żejegoznaczenieniebędzie
malało.Wprawdziepojęcieglobalizacjistałosięwszechobecnewciąguostatnichkil-
kunastulat,nieznaczytojednak,iżrówniekrótkajestjegohistoria.Historyczneko-
rzenieglobalizacjisięgająwsteczznaczniedalej.DlaprzykładuRomanKuźniargene-
zyprocesówglobalizacjiupatrujewXIXstuleciu,gdy–jakzauważa–otwartośćgo-
spodareknarodowychpodwielomawzględaminiebyłamniejszawporównaniuze
stanem,zjakimmamydoczynieniaobecnie
2.ZkoleiImmanuelWallersteinpowiada,
iżpowinniśmybadaćzjawiskoglobalizacji,biorączapunktwyjściadwieperspektywy:
poczynającodroku1945dodniadzisiejszegoorazpoczynającodroku1450
3.Dodaj-
my,iżwswoichbadaniachuczonytenkoncentrujesięprzedewszystkimnaprocesach
rozwojustosunkówhandlowychorazdominacji–zależnościmiędzypaństwami.
ParafrazującSamuelaP.Huntingtona,GöranTherbornwyróżniłsześćfalglobali-
zacji
4.Falapierwszawiązałasięzprocesemdyfuzjireligiiuniwersalizującychistwo-
rzeniemtranskontynentalnychcywilizacji.Drugastanowiłapochodnąpodbojówkolo-
nialnychwXVstuleciu.Źródełtrzeciejfalinależy–jegozdaniem–poszukiwać
wseriipierwszychwojenglobalnychmiędzyWielkąBrytaniąiFrancjąorazichso-
jusznikami.Okolejnejfalimożemymówić,poczynającodpołowyXIXstuleciaikoń-
czącnaroku1918.OkrespoIwojnieświatowejautorokreślamianemdeglobalizacji
5.
PiątafalazostałazapoczątkowanawrazzzakończeniemIIwojnyświatowej.Obecnie,
poczynającodpołowylatosiemdziesiątych,żyjemywokresieszóstejfaliglobalizacji.
WedługTherbornaokresyglobalizacjisąpowiązanezdłuższymilubkrótszymifazami
deglobalizacji.WpodobnymduchusnujerozważaniaTomaszGabiś,odwołującsię
m.in.doprzemyśleńErnstaJǖngera.Autorzwracauwagęnadługiproceshistorycznej
transformacji,wwynikuktóregodoszłodopowstaniasuwerennychpaństwnarodo-
wychorazkształtowaniasięnowegoporządkuglobalnego
6.DlaThomasaL.Friedma-
2R.Kuźniar,Globalizacja:Sprostaćwyzwaniu,„AdMeritum”1998,nr6,s.10.
3I.Wallerstein,GlobalizationortheAgeofTransition?ALongTermViewoftheTrajectoryofthe
World-System,„InternationalSociology”2000,vol.15,nr2,s.250.
4G.Therborn,Globalizations.Dimensions,HistoricalWaves,RegionalEffects,NormativeGovern-
ance,„InternationalSociology”2000,vol.15,nr2,s.158–166.
5Tamże,s.162.
6T.Gabiś,ImperiumMundijakopolitycznaformaglobalizacji[w:]R.Piekarski,M.Graban(red.),
Globalizacjaimy.Tożsamośćlokalnawobectrendówglobalnych,Kraków2003,s.120.
