Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Procesyglobalizacjijakowyzwaniedlakulturyipaństwanarodowego
25
nanowaeraglobalizacjizaczynasięwrazzupadkiemmuruberlińskiego
7.Wszelkie
zasadyrządząceświatemsprzedtegookresunależy–jegozdaniem–złożyćdolamusa
historii.WtymkontekścieciekawestanowiskoprezentujeUlrichBeck,którywswojej
książceSpołeczeństworyzykawmiejsceFriedmanowskiejpierwszejidrugiejglobali-
zacjiużywapojęć:pierwszanowoczesnośćidruganowoczesność
8.Beckkonstatuje,iż
„(...)model»pierwszejnowoczesności«jużniefunkcjonuje,aleniejestprawdą,jakobywszystko
sięrozpadłowchaosiedowolności.Powstająnowestruktury.Tworząsięnoweinstytucje.Np.
»pierwszanowoczesność«opierałasięnawyobrażeniuwyraźniewytyczonychgranic–teryto-
rialnychgranicpaństwanarodowego,aletakżewyraźnychgranicnaturyispołeczeństwa,wiedzy
iniewiedzy,laikówiekspertów.Nowadynamikapodważawszystkietegranice–aletoniezna-
czy,żeżadnegranicenieobowiązują.Przeciwnie,powstająnowegranice,nowerozróżnienia
inoweinstytucje”
9.
Wzwiązkuztymmożnasformułowaćtezę,iżproblemglobalizacjiniejestproble-
memostatnichdziesięcioleci.Wróżnorakisposóbocenianeprocesyglobalizacyjne
towarzysząnamodstuleci.Należałobynatomiastmówićoichnowejperspektywie:ich
rozszerzeniunanoweobszary,ajedyniewczęści–podwzględemjakościowym–zu-
pełnienowychprocesach.WtymwzględziepodzielamstanowiskoJanaWinieckiego,
którywprawdzieodnosijedoproblemówgospodarczych,jednakjegokoncepcjacy-
klicznościjestmibliższawporównaniuzkoncepcjamirozwojuliniowego
10.
Czymzatemjestglobalizacjaicozesobąniesie?Odpowiedzinapostawionewten
sposóbpytaniapojawiasięwiele.Przedewszystkimnależałobystwierdzić,iżmamydo
czynieniazodpowiedziamidotyczącyminiższegolubwyższegopoziomuabstrakcji.
Przywołajmykilkaznich.Definiującglobalizację,MartinAlbrowpowiada,iżsąto
procesy,wwynikuktórychnarodyświatasąwłączanewjednospołeczeństwoglobal-
ne
11.PodobnieRonaldRobertsontwierdzi,iżjesttozespółprocesówtworzących
wspólnyświat
12.ZkoleiAnthonyGiddensdefiniujeglobalizacjęjakoprocesrozcią-
gnięciastosunkówspołecznych,gospodarczych,politycznychczykulturowychnaob-
szarcałegoglobu
13.Wzwiązkuztymmożnamówićoswoistymsprzężeniuzwrotnym,
gdywydarzenialokalnesąkształtowaneprzezzdarzenia,jakiemająmiejscewzupeł-
nieinnejczęściglobuisamezwrotnienanieoddziałują.Giddensprzestrzegaprzed
7T.L.Friedman,Lexusidrzewooliwne.Zrozumiećglobalizację,przekł.T.Hornowski,Poznań2001.
8Pierwszanowoczesność,funkcjonującamniejwięcejodXIXstulecia,zakładałarozwójlinearny,
społeczeństwopozostającewramachpaństwanarodowego,wwarstwieidealnejpaństwozapewniające
obywatelompełnezatrudnienie,bezpieczeństwozarównosocjalne,jakinarodowe,myśleniewkategoriach
wielkichgrupiklasspołecznych.Druganowoczesność–określanaczasamidośćniefortunniemianem
postnowoczesności–trwamniejwięcejodlatsiedemdziesiątychubiegłegostulecia.Wyznaczanowypo-
rządekinowepytaniazwiązanewłaśniezepokąglobalizacji.
9Kosmopolitycznymakroświat,zniemieckimsocjologiemUlrichemBeckiemrozmawiaAdamKrze-
miński,„GazetaWyborcza”2002,nr215(14–15września2002),s.15.
10J.Winiecki,Staryświat,„PrzeglądPolityczny”1999,nr42,s.116.
11M.Albrow,Introduction[w:]M.Albrow,E.King(ed.)Globalization,KnowledgeandSociety,Lon-
don1990,s.9;M.Albrow,Globalization[w:]W.Outhwaite,T.Bottom(ed.),TheBlackwellDictionary
Twentieth-CenturySocialThought,Oxford1993,s.248–249.
12R.Robertson,Globalization:SocialTheoryandGlobalCulture,London1992,s.396.Porównaj:
R.Robertson,MappingtheGlobalCondition:GlobalizationastheCentralConcept[w:]M.Featherstone
(ed.),GlobalCulture,Nationalism,Globalization,andModernity,London1990,s.15–30;R.Robertson,
H.-H.Khondker,DiscoursesofGlobalization:PreliminaryConsiderations,„InternationalSociology”1998,
vol.13,nr1,s.25–40.
13A.Giddens,TheConsequencesofModernity,Cambridge1990,s.64in.
