Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPolscetezaonowoczesnościzjawiskanaroduznajdowałazwo-
lennikówwróżnychobozachpolitycznych-głosiłjązarównosoc-
jalistaKelles-Krauz,jakigłównyideologNarodowejDemokracji,
RomanDmowski
7
.Zasługujejednaknauwagęfakt,żeprofesjo-
nalnihistorycymediewiściodnieślisiędoniejdośćsceptycznie
8
.
Akceptowalioczywiściefundamentalnąhistorycznośćzjawiskana-
rodu,aleprzesuwalijegogenezęnaokreswcześniejszy,dowodząc,
żenaziemiachpolskich-wodróżnieniuodziemŚwiętegoCesarstwa
RzymskiegoNaroduNiemieckiego-procesynarodowotwórcze
pojawiłysięjużwokresieśredniowiecznym.Więziłączącemiesz-
kańcówPiastowskiejPolskinieredukowałysiębowiemdolojal-
nościreligijnych,stanowychidynastycznych.Wprzeciwieństwiedo
Francji,średniowiecznaPolskabyłakrajemetniczniejednorodnym;
jejwładcybyliprawomocnymispadkobiercamiprzedchrześcijań-
skichwodzówplemiennych,świadomiedążącymidozjednoczenia
pokrewnychplemionwewspólnympaństwie.Elitępaństwowo-
twórczącechowałoprzytymzrozumieniepotrzebycementowania
państwaprzezpewnegorodzajuświadomośćnarodowąinarodową
ideologię.
Niektórzyhistorycysądzą,żewyraźnieskrystalizowanaświado-
mośćnarodowapojawiłasięwPolscejużwkońcuXIwieku.Głów-
nymargumentemnarzecztegopoglądujestkronikaGallaAnonima,
powstaławlatach1113-1116;dziełotozawierabowiemjasnowy-
rażonąideologięnarodową,podkreślającą,żePolskaniejestwłas-
nościąswegokróla,gloryfikującąprzeszłośćkrajuorazposługu-
jącąsiębogatymsłownictwempatriotycznym(honorpatriae,laus
patriae,propatriamori).Wokresiepodziałudzielnicowego(1138-
1320)inajazdówtatarskichideologiata,przejętairozwiniętaprzez
innegowielkiegokronikarza,mistrzaWincentegoKadłubka,utrzy-
7
PatrztakżeT.Balicki,Narodowośćnowoczesna.Studiumsocjologiczne,
SPB1896.Autortegostudium,bratteoretykanacjonalizmu,ZygmuntaBa-
lickiego,dowodził,żenarodowośćnowoczesnajestproduktemrozwoju
kapitalistycznego.
8
PatrzA.Wierzbicki,Naród-państwowpolskiejmyślihistorycznej
dwudziestoleciamiędzywojennego,Wrocław1978,s.78-90.
7
