Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JustynaKowalska-Leder:CyrkulacjaśladówZagładywpolskimimaginariumł
29
2015roku.Widaćnanimmałegociemnoskóregochłopca,któryzezłożonymido
modlitwydłońmiklęczyprzedbiałymmężczyzną.Podspodemwidniejepodpis:
nTenmałyuchodźcazgubiłswojeświadectwochrztu.Urzędniksprawdzawięc
jegoznajomośćpacierza”16.
OdnoszącsiędoinspirującegoartykułuSławomiraBuryły,trzebazauważyć,
żepróbaanalizywyłącznieliterackichtoposówZagłady,bezuwzględnienia
innychmediów,domagasięuzasadnienia.OdniesieniadoHolokaustupojawiają
sięwrozmaitychkontekstachliterackich,filmowych,teatralnych,wpublicystyce,
wewpisachinternetowychiwulicznychgramti.Przyświecająimróżneintencje,
ichformazdradzazróżnicowanekompetencjekulturowe,coniezmieniafaktu,
żeprzynależąonedojednegokodukomunikacyjnego,zrozumiałego-choć
zapewnewróżnymstopniu-dlakolejnychpokoleńPolaków.Ztegokodu
korzystająnaprzykładkibiceLegii,gdynastadionieprzyulicyŁazienkowskiej
żegnająopuszczającąmurawędrużynęWidzewaŁódź:nEins,zwei,drei...
ssssssssssssssss”-ztrybunlegionistówdobiegagłośnesyczenie.Skojarzenie
zkomorągazowąiZagładąjestoczywiste,amimotoprokuratorpozostajebez
radny,choćprzecieżudałosięwcześniejdoprowadzićdoskazaniafanówLegii
zaantysemickieprzyśpiewkiadresowanewstronęWidzewa(międzyinnymi
ydzidogazu”).NatymsamymskojarzeniubazujepracawideoMirosława
BałkiBlueGasEyesz2004roku,przedstawiającakręgiutworzoneprzezogień
palącysięnadwóchpalnikachkuchenkigazowej.Widokzjednejstronyhipno
tyzujeodbiorcę,zdrugiejzaś-zasprawądźwiękusyczącegogazu-odsłania
makabrę,którakryjesiępodpodszewkąprozaicznejsferycodzienności.Autor
BlueGasEyes,zaproszonyw2007rokudoudziałuwwystawienBeyond”wkra
kowskimBunkrzeSztuki,skomentowałwnastępującysposób:
Pracenatejwystawietakróżne,jakróżneludzkiedoświadczenianate
matholokaustu.CytującmojegoulubionegopisarzaMironaBiałoszewskiego,
starałemsiępokazaćszumy,zlepyiciągi.StądwłaśnieliteraB,muchy,pal
nikgazowykuchenki,świecznik,sól,kolorowetrójkątynaszywanenaubrania
więźniówobozówkoncentracyjnych,słupekzogrodzeniagettawOtwockuł17.
PrzyśpiewkękibicówLegiiipracęwideoMirosławaBałkiróżniniemal
wszystko:użytemedium,intencja,funkcjaiadresatprzekazu.Łączynatomiast
odniesieniedoZagładyzapomocąznaku,jakimjestngaz”.Przynależyondo
zbiorowegoimaginarium,zawierającegoznakikomunikatywneniezależnieod
różnicklasowych,geograficznychczypokoleniowych,nawetjeśliniezawsze
onewpełniczytelne18.Nieistniejetakikodkulturowy,zapomocąktórego
16Zob.J.Borowicz,A.Pajączkowska:Papiery.W:ŚladyHolokaustuł
17Cyt.za:E.Gorządek:MirosławBałka.DostępnewInternecie:http://culture.pl/pl/twor
ca/miroslaw-balka[datadostępu:07.05.2016].
18K.Sobczak:Gaz.W:ŚladyHolokaustuł