Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
TopikaZagłady
polonizacjiiuniwersalizacji,jakcałaprzestrzeńdawnegoobozu10.Dotyczyło
torównieżwierszaTadeuszaRóżewiczaWarkoczyk,należącegodoprogramu
nauczaniawszkolepodstawowejwlatach1972-1991,mimożewtymprzecież
niewielkimutworzeażdwukrotniejestmowawłaśnieonuduszonychwko‑
morachgazowych”11.Tokontekstdecydowałinadalprzesądzaoznaczeniach
nadawanychśladomprzeszłości.
Współcześniedajesięzaobserwowaćzjawiskoprzeciwne-łatwośćdostrze‑
ganiaoczywistegozwiązkuzZagładąznaków,którerówniedobrzemogłyby
zostaćuznanezaodniesieniadodoświadczeniawojennegoczyinnegorodzaju
traumy.Touwrażliwienienaholokaustoweskojarzenia,któremaswojągenezę
wlatach80.i90.XXwieku,corazwyraźniejmanifestujesięodpoczątkukolej‑
negostulecia12.Lego.ObózkoncentracyjnyZbigniewaLibery(1996)odczytany
zostałprzedewszystkimjakopracaoZagładzie,choćjeśliprzyjrzećsięjej
uważnieizwrócićuwagęnatytuł,widać,żeodsyładofenomenuobozukon‑
centracyjnego,któryniewyczerpujesięwdoświadczeniuŻydów13.nSamapraca
mówinietylkooedukacyjnejnaturzezabawek,aleteżosposobie,wjakiwy‑
darzeniehistoryczne-Holokaust-funkcjonujewkulturzemasowej.[ł]Dys-
kursoHolokauścieuległtrywializacji.Libera,doprowadzającgoadabsurdum,
ujawniatakżetenproces”14-czytamyprzykładowowportaluCulture.pl.Takie
uwrażliwieniesztukiwspółczesnejnatematykęZagładyskomentowałw2009
rokuOskarDawicki,piszącołówkiemnakartcepapieru:nNigdyniezrobiłem
pracyoHolokauście”.AutobiograficznąksiążkęAnnyJankoMałazagłada15
równieżmożnaodczytaćjakorodzajsprzeciwuwobecnnadwidoczności”Holo‑
kaustu,ajednocześniejakopróbęnadaniajegorangitakimwydarzeniom,jak
rzeźmieszkańcówwsiSochynaZamojszczyźniew1943roku.Przykłademprze‑
pływuśladówZagładydonowegokontekstumożebyćteżwystawafotografii
nHolocaustnatwoimtalerzu”,zorganizowanaprzezobrońcówprawzwierząt,
pokazywanaprzeddziesięciomalatywwielupolskichmiastach.Turównież
wizualneznakiZagładyosadzonezostaływzupełnienowymkontekście,jak
naprzykładstertaciałwięźniówobozuzestawionazestosemmartwychświń
zprzemysłowejhodowli.CyrkulacjawzbiorowymimaginariumznakówZagłady
manifestujesięwspółcześnietakżezasprawąnproblemuuchodźców”zAfryki
iBliskiegoWschodu.Trzebaznaćokreślonykodsymboliczny,abyzrozumieć
rysunekMarkaRaczkowskiegoopublikowanywnGazecieWyborczej”jesienią
10M.Kucia:Auschwitzjakofaktspołeczny.Kraków2005,s.189.
11S.Karolak:DoświadczenieZagładywliteraturzepolskiej1947-1991.Kanon,któryniepo‑
wstał.Poznań2014,s.269-273.
12Zob.J.Krakowska:Obóz.W:ŚladyHolokaustuł
13Zob.E.Jedlińska:SztukapoHolokauście.Łódź2001.
14K.Sienkiewicz:ZbigniewLibera.Lego.Obózkoncentracyjny.DostępnewInternecie:
http://culture.pl/pl/dzielo/zbigniew-libera-lego-oboz-koncentracyjny[datadostępu:07.05.2016].
15A.Janko:Małazagłada.Kraków2015.
