Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
84
AndrzejŻbikowski
OpodobnychwydarzeniachzeznawałMaksHolcwsiedzibieCKŻPwWar-
szawie.23lipca1946r.jechałzkilkomainnymiŻydamipociągiemzLublinado
Warszawy.Wnocyweszłodopociągutrzechmężczyznwmundurachpolicyj-
nych,legitymowalipasażerówizabralimu1200zł.Wczasie,gdywspomniani
legitymowalipozostałychpasażerów,jacyśPolacydalimuznak,bysięzanimi
schował.DwóchinnychŻydównzniknęło”zpociągu(zapewnezostałozabitych),
awieźligotówkęzesprzedażymajątku[?]iwracalidoSzczecina31.
WkorespondencjiWojewódzkiegoKomitetuŻydowskiegowBiałymstoku
zwarszawskąKomisjąSpecjalną(dalej:KS)CKŻPznalazłasięinformacja,że
czterechniewymienionychznazwiskaŻydówzostałozamordowanychwlipcu
1946r.wpociągachjadącychzWarszawydoBiałegostoku,a26listopadazauto-
busujadącegozZambrowadoOstrowiMazowieckiejwyciągniętoizabitoChaję
Szczupak,mieszkankęOstrowi32.18września1946r.niezidentyfikowanyoddział
partyzanckizatrzymałpociągnaodcinkuMiędzyrzecPodlaski-BiałaPodlaska.
PookrzykachnwydaćŻydówiSowietów”zaczętolegitymowaćpodróżnych.
NastępniezabitouciekającegoSrulaZylbersteinaiGenięAdlerstein(byłąwięź-
niarkęAuschwitz-Birkenau),dwóchinnychpodróżnychzdołałosięukryćbądź
wykupić33.
Nieuchronniepojawiasiępytanieomotywyzbrodni.Możnazałożyć,że
członkamipodziemiaantykomunistycznegokierowałgłówniefanatyzmnacjona-
listycznyiantysemicki.Byłyjednakzabójstwamotywowanepolitycznie,jako
efektsyndromunżydokomuny”.WraporciebiałostockiejcentraliWiNzanotowa-
nowpaździerniku1945r.:
ŻydziwszyscysąwspółpracownikamiUBiNKWDjakoagenci,konfidenciiinformatorzy.
WUBprawiewszystkiekierowniczestanowiskaobsadzonesąprzezŻydów[...]34.
31PodobniewyglądałapodróżpociągiemEliaszaMagida(AŻIH,sygn.301/2019)zMiędzy-
rzecaPodlaskiegodoLublinajesienią1946pomaszynydoszyciadlatamtejszejspółdzielni.Napa-
dłogoiwyrzuciłozpociągudwóchmężczyzn.
32AŻIH,CKŻP,KS,sygn.48.ZnazwiskiemSzczupakwiążesięinnatragicznainiewyjaśnio-
nasprawa.WAŻIH(CKŻP,WydziałPrawny,sygn.304)zachowałsięlistKomitetuŻydowskiego
wBiałymstokuz10XI1948informujący,żezgłosiłasiędonichkobietaotymnazwiskuzwiado-
mością,żewstyczniu1949rozpoczniesięprocesmordercówjejmężaLejzoraSzczupaka.Został
zamordowanyzpowodówrabunkowychparętygodniwcześniejwSokółce.ProszonoWarszawę
oprzysłanieodpowiedniegoadwokata,bynmordercyponieślizasłużonąkarę”.
33Ibidem,sygn.301/1869.WedługRafałaWnuka(LubelskiOkręgAKDSZiWiN1944-1947,
Volumen,Warszawa2000,s.413)byłatoakcjaoddziałuWiNStanisławaMiszczukanKłosa”.
34Cyt.zaK.Krajewski,T.Łabuszewski,BiałostockiOkręgAK-AKO,VII1944-VIII1945r.,
Volumen,Warszawa1997,s.795-797.Znaczniebardziejpowściągliwesąopiniezanotowane
wraporciep.o.OkręgowegoDelegataRządu(londyńskiego)HenrykaJastrzębskiegonGryfa”
z11VIII1944dotyczącesytuacjiwBiałymstoku:nŻydówpozostałodziękiżyczliwejchrześci-
jańskiejopieceludnościpolskiej,wcałymokręguok.3000.Wszyscyzrezygnowani[zdecydowani
-przyp.A.Ż.]zerwaćzdotychczasowąichsiedzibątj.PolskąiwyemigrowaćdoAmeryki.Doprac
PolskiPodziemnejwciągnąćsięniedadzą.CzęściowonielicznipracująwurzędachPKWN”.
