Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Przedmowa
Wkażdymkraju,doświadczonymokrutnieprzezHolokaustbyliludzie,
którzyŻydówskazanychprzezpaństwoHitleraijegosojusznikównaśmierć
ratowalilubpróbowaliimpomóc.Byliteżtacy,którzywtenczyinnysposób
współdziałalizniemieckimokupantemijegoludobójczymplanemwobecŻy-
dówiczerpaliztegomordukorzyści.Nierzadkotedwaostatniezjawiskaszły
zesobąwparze.Zróżnychprzyczynjednakwpierwszychpowojennychde-
kadachzarównoludzieuwikłaniwzbrodnięludobójstwa,jakici,którzyzna-
rażeniemżyciaratowaliŻydów,niebyliprzedmiotemwiększejuwagi.Nie
bylinawetsobieprzeciwstawiani.DziałosiętakwwiększościkrajówEuro-
py.Panowaławtejdziedzinienigdzieoficjalnieniezawartazmowamilcze-
niamiędzyrządzącymiawiększościąrządzonych.Specyficzneprawoomerty.
Wistociedopieropierwszadekadaobecnegostuleciazrodziłaszerszezaintere-
sowanietymitematamiizaczętotakżegłośnomówićotym,żenazistowskipro-
jektludobójczymiałzgubnywpływnamoraleznacznejczęściludnościkrajów,
wktórychbyłrealizowany.KsiążkawydobywanaświatłodzienneskutkiHolo-
kaustuiotrząsaniesięznich,ukazująctenprocesnaprzykładziepolskim.
Autorzywprowadzajączytelnikawświatżyciażydowskiegoistosunków
polsko-żydowskichwpowojennejPolsceod1944/45r.popierwsządekadęXXI
wieku.LiniapodziałuniebiegnietumiędzyPolakamiaŻydami,leczmiędzy
tymi,którzywidzieliwŻydachrównoprawnychobywateliatymi,którzywogóle
nieinteresowalisięlosemswoichżydowskichwspółobywateli;byliteżitacy,
którzychcielidoprowadzićdokońcaczystkęetnicznądokonanąnaŻydachprzez
niemieckiegookupanta.
Kolejnerozdziałyprzedstawionowczterechblokachtematycznych,które
odpowiadająwznacznejmierzeetapomżyciażydowskiegowpowojennejPolsce
ijegopostrzeganiaprzezwiększośćspołeczeństwa,czylikolejnolatomszacowa-
niastrat,nadzieiiodbudowy,okresowitabuizacjiizacieraniapamięci,wreszcie
sytuacjiobecnej.
Narracjęhistorycznąotwierajądwatematy:demograficznybilansludobój-
stwadokonanegoprzezNiemcyhitlerowskienaŻydachokupowanejPolskioraz
problemyzwiązanezpróbamipowrotówocalałychdorodzinnychmiejscowości
czyogólniedokraju,któregobyliobywatelami.
Niebyłytołatwepowroty.WiększośćocalałychŻydówEuropyWschodniej
iŚrodkowej,wracającychzobozówkoncentracyjnych,miejscpracyniewolniczej,
partyzantki,leśnychbunkrów,kryjówekwmiastachiwsiach,przybranejnaryj-
skiej”tożsamości,zdemobilizowanychżołnierzyarmiialianckich-wpierwszym
odruchukierowałasięwstronyrodzinne.Główniepoto,bydowiedziećsię,czyktoś
zichrodzinyocalał,niekiedytakżewnadzieiodzyskaniaswojegodomuczy
mieszkaniaalbodobytkupozostawionegonaprzechowanieunieżydowskich
sąsiadów.Powrotystałysiędlawiększościocalałychprzedłużeniemichdrama-
