Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
łanieodpowiedniegokontekstu,wskazanietychprocesów,którewsposób
najbardziejznaczącykształtująwspółczesnąkulturę,atymsamymdecydują
ozajmowanymwniejmiejscuprzeznauczycielawczesnejedukacji,wyznacza-
jącjepoprzezciągłebalansowaniemiędzymarginalizacjąaglobalizacją.
Szybkietempoiwszechogarniającycharaktertransformacjirozpoczętej
wroku1989spowodowały,żepoponad20latachpolskiespołeczeństwostało
sięczęściąeuropejskiejwspólnoty,włączającsięwzachodzącenaświecie
procesyglobalizacji.Życiecodziennezaśniemalcałkowiciezdominowały
powszechniedostępne„atrybutyglobalnejwioski”,takiejaktelefonkomórko-
wy,komputer,internet,bankomat,kartakredytowa,hipermarkety,etc.Ato
zaledwiemarginesnowościizmian,któreniepostrzeżeniewkradłysiędo
naszegożycia,wywierającnanieolbrzymiiwieloaspektowywpływ.Niektóre
znich,jako„oczywisteinsygniacodzienności”,przestałybyćjużzauważane,
atymbardziejtraktowanejakoistotnaczęśćprzemianzachodzącychwszeroko
pojętejkulturze.
Natłokzmianibodźcówsprawiłynatomiast,żenaszawrażliwośćnanie
stałasiębardziejograniczona,byniepowiedziećstępiona.Zmieniłsięsposób
percypowaniarzeczywistości,powstałynowesposobykomunikacjiibudowania
relacjimiędzyludzkich.Corazwyraźniejszestałysięzjawiska–zjednejstrony
łatwościdostępudonieosiągalnychwcześniejdóbriswobód,awykluczenia,
odrzucenia,zepchnięcianamargines–zdrugiej.Jednocześniecharakterystycz-
nedlapoprzedniegoustrojutraktowanietego,comarginalnejakoprzejawu
własnejnieudolnościlubchęci„dezercjizespołecznychnormiobowiązków”
zostałoprzeniesionenaludzi,którzyzupełnieniezwłasnejwiny„znaleźlisię
zaburtą”.
Jednązwieluprzyczynprzedstawionegopowyżejpodziałubyłazmianaza-
sadtzw.czasowejregulacjiżyciazbiorowego.Wzrastającypopytnaurządzenia
iśrodkiskracająceczaskomunikacji,pozwalającegoplanowaćioszczędzać,
stałsię,nacozwracauwagęzajmującasiętymzagadnieniemsocjologElżbieta
Tarkowska,wyrazemnowegostosunkudoczasu,postrzeganiagowkategoriach
cennego,aprzytymograniczonegozasobu.
Znanezanalizspołeczeństwaamerykańskiegozjawiska„kolonizacjinocy”
(np.usługiświadczonetakżewnocy),„zanikukalendarza”(np.usługidostępne
równieżwświętainiedziele,coupodobniajedodnipowszednich)bądź
komercjalizacjiprzeszłości(wykorzystywaniejejwreklamieihandlu)stosun-
kowoszybkostałysięelementemtakżenaszejcodzienności.Wprzeciwieństwie
doujednoliconegopodwzględemtempażyciaoddziaływaniapoprzedniego
ustroju,obecnie–jakpodkreślaTarkowska–społeczeństwopolskiewyraźnie
podzieliłosięnatych,którzyżyjąwprzyspieszonymtempie,wnieustannym
pośpiechuiodczuwająchronicznydeficytczasu,oraztych,którzyzróżnych
powodów(brakpracy,kalectwo,starość)odczuwająnadmiarniezagospodaro-
wanegoczasu.
