Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WostatnimdwudziestoleciupisarstwoIwaszkiewiczaosiągaosta-
tecznieswojątożsamość.Tworzywłasny,przenikliwieosobisty,nie-
zbywalniewyłącznysposóbwypowiedzi.Jegodominującymtonem
jestrozmyślanie,alejesttoton,anierozmyślaniesamo.Myślwniknęła
tuwzmysłowośćiuczuciowość,zrosłasięznimi,wielkodusznieod-
dalającwszelkąretorykę.Rozmyślaćzmysłami,rozmyślaćsercem–oto
zwrot,którybrzmijakparadoks,alewŚpiewnikuwłoskim,Mapiepo-
gody,Zarudziu,Ogrodachjestpoprostuwielkąsztukąpisarską.Własny
sposóbwypowiedzitotakżewłasnygatunekliteracki.
3.
Książkimająswojetytułyiswojeokładki,swoje„zaszeregowania
rodzajowe”,nawetswychosobnychczytelnikówikrytyków.Alejak
naprawdęodróżnićJazdydoSandomierzaodPetersburga,SérénitéodSta-
regopoety,ŚpiewnikwłoskiodPodróżydoWłoch?Liryka,epika,esejwni-
kajątuwsiebie,przerastająsięwzajemnie,utożsamiają.Wolapisarza
jestświęta–onsamułożyłswedziełolatostatnichtak,jakjeotrzy-
mujemywposzczególnychtomach,rozdziałach,gatunkach.Aledowy-
krycia,zrozumieniaowegodecydującegotonurozmyślania,któryczyni
ztegopisarstwazjawiskowyjątkowewliteraturzepolskiejieuropej-
skiej,chciałobysięjechociażprzezchwilęujrzećinaczej:wścisłejchro-
nologiipowstawania,przestrzegającejnocyidni,takabywierszznalazł
sięnapowrótobokepizoduopowiadania,zapisueseju.Zrozumiećten
tonbowiemtoodtworzyćcałą,muzycznąwistocie,symfonięprzy-
dźwięków,któraprzekraczapodziały,wiążeróżnice.Alewolapisarza
jestrównieżmądra–osiągaonswątożsamośćnieprzeciwtradycji,nie
przeciwkonwencjom,leczpoprzeznie.Otopisarstwo,októrymjed-
negoniegodzisięmówić–żejestoryginalne.Onotegoniewymaga
iniepotrzebuje.Dlategotrzebajeczytać,respektującwcałości.Wjego
własnejwięziztradycjąiwłasnymjużterazwniejmiejscu.
4.
Rozmyślaniezmysłami,rozmyślaniesercemtworzynietylkowłas-
nysposóbwypowiedzi,tworzytakżewłasnyjejjęzyk.Przyświadcza
temukażdezdanie,każdywers,każdesłowo.Oznaczatozatem,że
wtymniezbywalnieosobistym,niezaprzeczalniewłasnym,całkowicie
jedynymjęzykużadnezeznaczeńniejestpoprostutożsamezezna-
czeniemzwyczajniepoprawnegojęzykaorazkonwencjonalnejkultury
literackiej.Przytymwszystkimnietracitodziełowięziztymjęzykiem
19
