Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
całegozłarządzącegoświatemwspółczesnym–własnościprywatnej,
klasspołecznych,wyzyskuekonomicznego,wszechmocnejkonkuren-
cji.SpołeczeństwarodoweAbramowskiegopowtarzajązasadniczemoty-
wykrytycznewobecwspółczesnościorazidealizacyjnewobec
przeszłości,alemająteżwłasnytonmoralny.„Wspólnośćpracyiwłas-
nościwspołeczeństwachrodowych”wytwarzałabowiem,zdaniem
autora,„odpowiedniepojęcia,obyczajeimoralność”.Nieznano„samo-
lubstwa”aniprywaty,leczwyłącznie„wzajemnąpomociobronę”,zaś
„uczuciabraterstwarządziłypostępowaniemimoralnościąpier-
wotnychludzi”.Upłyniejeszczecaładekadawypełnionadramatami
ideowymiiosobistymi,zanimEdwardAbramowskiskupisięna„pier-
wiastkachindywidualnychwsocjologii”,aległównykierunekjegoba-
dańipraktykzostałjużwstępniezarysowany.Gdziewkażdymznas
zachowałosiętokonstytuująceczłowieczeństwo„uczuciebraterstwa”
ijakmożnajeodsłonićiożywić?Jakiczymmożnasprawić,żeby
wtymwszechstronniezłymświeciegrabieżczejwłasności,bezwzględ-
negowyzyskuiniepohamowanegoegoizmuzapanowały„braterska
współpraca,wzajemnapomociobrona”?PsychologiaAbramowskiego,
przekształcanaw„metafizykędoświadczalną”odpowiadałanato
pierwsze,mającenauwadzepodmiotindywidualnypytanie.Zadaniem
jegosocjologii,awłaściwiewielupraktykspołecznych,które
niestrudzenieuprawiał,byłozadzierzganiewspółpracy,wzajemności
ipomocności.Wydawałosię,żewświecieglobalnegokapitalizmuina-
rastającychkonfliktówimperialistycznychbyłatowistociemoralna
utopia,któraożywiaćmogłajedyniepersonalnesentymenty.Nieskłon-
nadoegzaltacjiMariaDąbrowskaponadpółwiekutemupowiedziała
tak:„nicmądregoanidobregoniedziejesięwPolsce–cobyniebyło
przeniknięteświadomiealbopodświadomieideamiAbramowskiego”.
Samorządność,stowarzyszeniaipomocność
5
sąnadaltym,counas
najlepsze,arzeczywista„Rzeczpospolitasamorządna”pozostajeciągle
dziejowymzadaniem.
Pierwodrukw:MetaphysicsofCooperation.EdwardAbramowski’sSocial
Philosophy.WithSelectionofHisWritings,red.BartłomiejBłesznowski,Cezary
Rudnicki,Brill,Leiden2023.
5
Wybitnymtegopotwierdzeniembyłamasowa,społecznapomocukraińskim
uchodźcomwojennym.
