Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
copewne,boniemójtogatunekimamdlaniegonależytąwzgardę.Ale
życieosobistetożsamezżyciempublicznymjestproblemem„Kul-
tury”ijakotakiepodlegadociekaniu.
PapierygenealogiczneksiążątGiedroyciówspłonęływczasiewoj-
nyiżalmiich,jakwszystkichbezpowrotniestraconychstarychpa-
pierów.Unasstarychpapierówzawszeżalbardziej,boraczejsięone
paliły,niżprzechowywały.Alechciałbymwiedziećwięcejnietyle
ogenealogii,ileosocjologiitejrodziny.Bonienależyonadoosobli-
wości,leczdoprawidłowościspołecznejhistoriiPolski.Dziadkowie
Jerzegonieposiadaczami,leczdzierżawcamibylijużraczej,ojcieczaś
owłasnychsiłach,jakwolnosądzić,zdobywałwykształcenie.Skoro
studiowałfarmację,możemygosobiewyobrazićjakznanegonam
dobrzezDziennikówstudentaweterynarii.Czywdziurawychbutach
biegałzlekcjinalekcję,zbrakupoduszkispałnakułakuicierpiał
czasemhalucynacjegłodowe?Możeażtakźleniebyło,bogdzieśtam,
wtle,widniejejeszczejakiśfolwarczek.Przyjmijmywięc,żeIgnacy
Giedroycmógłprzyjeżdżaćdodomu,naconiebyłostaćWacława
Nałkowskiego,iniewidywałswegorodzicawyrzucanegozwarszaw-
skiejknajpy,coprzytrafiałosięStanisławowiBrzozowskiemu.Należał
onjednakdotejsamejgeneracji„wysadzonychzsiodła”,którzyna
miejskimbrukuzostawali„inteligentnymiproletariuszami”,choć
wdacieurodzenia,którejnieznamy,bliższybyłraczejBrzozowskiemu
(1878)niżŻeromskiemu(1864).Cidwajpisarzezresztąmieliwbio-
grafiiintelektualnejredaktora„Kultury”inicjacyjneznaczenieiwspo-
minaonichzwyklenapierwszychmiejscach.Wierzęwmocsprawczą
słowapisanego,nienatylejednak,bysądzić,żejestonozdolneini-
cjowaćpostawy,któreniezostałyprzedtemprzygotowane.JeśliJerzy
Giedroycżyciepojąłjakosłużbę,toniedlatego,żewyczytałtowLu-
dziachbezdomnychczyPłomieniach.Lekturytemogłymutylkouświa-
domićsenstego,wczymsamwyrastałidojrzewał.Awyrastałidoj-
rzewałwdomu,którynależydohistoriiWarszawiaków.
Warszawiacywyłonilisięzinteligentnychproletariuszy,toich
symboliczneportretypokazywałCezaremuBaryceSzymonGajowiec.
Bylioniraczej„kulturnikami”,jakmówiononaprzełomiewieków,niż
politykami,choćznajdziemyichwewszystkichnurtachniepodleg-
łościowych.Przedewszystkimjednaktworzyliruchoświatowyispół-
dzielczy,wydawniczyinaukowy,zakładaliczytelnieistowarzyszenia
społeczne.Wskazującichwybitnychprzedstawicielijakomędrców,
StefanŻeromskiwskazywałnosicieli„ideipolskiej”,bezktórejtoidei
Niepodległastawałasię„odzyskanymśmietnikiem”.JerzyGiedroyc
16
