Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wpewnymsensiejestnimtakżecałejegożycieidziałalność.Poprzez
dziesięciolecia,awnajdalszychswychodniesieniach,takżywychwtej
twórczościpoprzezstulecia,tożsamościtejsiędocieka,dobywasięją
iwykuwa.Dziświemyjuż,żejesttordzeńtegożyciaitegodzieła,
aledźwigałsięonwgórędługo,przyrastałydoństalenowesłoje,inne
odpadały,zczasemdopierookrzepł,jegorzeźbawysubtelniłasię
iuwypukliła,uzyskującosobistąihistorycznąjużoczywistośćwpóź-
nejtwórczościwielkiegomistrza.Dlategotrzebawnikaćniespiesznie
wświatXeniiiElegii,Zarudzia,OgrodówPetersburga,Podróży,Mapy
pogody,abydostąpićonieśmielającegowidokunacałedziełoJarosława
Iwaszkiewiczainacałenaszedoświadczenie.Ponieważjestono
wdzieletymobecne,asamotodziełowycisnęłojużnanimniezby-
walnepiętno.Wobecutworów,którewydająsiętylkowyczuwalne,
nastrojowe,opisowe,wnikliwośćtakajestnajtrudniejsza.Jakdotyk
ociemniałego,którywszystkiewłaściwościosobymusirozpoznać
przezskórę.
II
Opisarstwietymmożnamówićtylkoosobiście,ponieważono
samojestnajgłębiejosobiste.NajważniejszedziełaJarosławaIwaszkie-
wiczaprzypominająpajęczynę,sązwiewne,cienisteinieomylne.
Wszystkieskrywająodrobinydecydującychznaczeńutajonych,wpół-
cieniachipółtonach,wprzesunięciuakcentówimodulacjachledwo
słyszalnych.Widokogólnywydajesięprosty,jakobłapłaskośćmazo-
wieckiejrówniny,alepoprzestającnatym,poprzestajesięnieuchron-
nienanastroju,którytwórczośćtasugerujeinarzucanieodparcie.
Trzebaumiećwyczućtennastrój,przejąćsięnim,aleniewystarczyto
dozrozumienia.DlaczegojednakpanIgnacymówi„płowieniekoni”
aniepławienie?DlaczegowZarudziuwjednymznajbardziejnieby-
wałychzdań,jakiekiedykolwieknapisanopopolsku,„koniedepczą
konwalie”?Jakrozumieć„zieloność”,dominującymotywanalizyIdioty
DostojewskiegowPetersburgu?CoznaczyzdrobnienieWotanana
Tano?CzywyjaśnieniePodróżydoPolski,jakiepodajeautor,jest
wystarczające?DlaczegozwierzętawpisarstwieIwaszkiewicza„giną”
lub„umierają”?Teidziesiątki,setkiinnychpytań,odnoszącychsiędo
każdegotomu,utworu,fragmentu,zdania,wersu.Itenporuszający,
ostatniwierszŚpiewnikawłoskiego:
„Niechbędziecichaplażaizupełnybrak/pytań/żadnychpytań”.
Nie,niezamierzamaniprzezchwilętwierdzić,żeumiemsięztym
uporać.Wypowiadamtylkopewneprzeświadczenia.
8
