Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wkręguautorytetunaukowego/autorytetuwnauceł
23
—authority,ifrancuskich—l’authoritéwobjaśnianiuowegofenomenu
naplaniepierwszymsytuowanejestznaczeniedotyczącewładzy,prawa,
urzędu,dalszeznaczenienatomiastodnosidopowagiczydostojeństwa,
któreprzypisujesięjakiemuśczłowiekowi.Tymczasemsłownikiniemiec-
kiesłowuAutoritätirosyjskiesłowuawtoritetnadająprzedewszystkim
personalistyczneznaczenie,jakożewtychkręgachkulturowychoznacza
onoprzedewszystkimprzewagęumysłowąlubmoralną,uznaniespołeczne
lubznakomitośćwjakiejśdziedziniewiedzyczydziałalności.Wzbliżo-
nymsensieterminnautorytet”używanyjestwjęzykupolskim,comiędzy
innymieksponujestanowiskoaksjologaWładysławaStróżewskiegouza-
sadniającego,iżwkrajubardziejzasadnewydajesiępytanieoto,ktojest
autorytetem,niżoto,conimjest3.
WMałejfenomenologiiautorytetuWładysławStróżewskiwyraźnieroz-
różniadwieformułyistnieniaautorytetu,amianowicie:
1.nmiećautorytet”toprzypisywaćzpewnąostrożnościątęcechęizara-
zemdostrzegaćewentualnośćjejutracenia;
2.nbyćautorytetem”znaczywięcejniżgomieć—byćnimbezwzględnie,
zespalaćsprawnośćwuprawianiuswejdziedzinywiedzyczysztukize
swąosobowością4.
Zasygnalizowanetupytaniebardziejoto,ktojestautorytetem,niżoto,
conimjestwodniesieniudoautorytetuwnauce,niewymagaspecjal-
nychuzasadnień,ponieważojakościipostępiewsferzenaukowejdecy-
dująprzedewszystkimludzienauki,ichwyodrębnionyprzedmiotbadań,
stosowanaitworzonaorazdoskonalonaprzeznichmetodologia,atakże
wytworypracynaukowcówwpostacidziełnaukowych,teoriinauko-
wychetc.
Jakkolwiekdotądniedopracowanosięjednejobowiązującejiuni-
wersalnejdefinicjiterminunnauka”
,któryobejmowałabyswymzakresem
wszystkiekonstytutywnedesygnatytegopojęcia,tojednakpowszechnie
przyjmujesię,iżnauka—oboktechnikiisztukiorazinnychdziedzin
życiapreferowanychprzezczłowieka−tojednazgłównychsferdziałal-
nościludzkiejowymiarzekulturotwórczymicywilizacyjnym;towyspe-
cjalizowanyobszarludzkiejdziałalności,którejkonstytutywnymcelemjest
pozyskiwanienowejpoznawczoitechnologiczniewiedzypoddawanejusta-
wicznejkrytyce.Wrezultacietylkonieliczneideemająszanseprzetrwać
pierwszestadiumkrytycznepomysłodawcy—uczonegopoddającegoana-
lizieioceniewłasneprzedsięwzięcia,ichwartościpoznawczeorazewen-
tualnąprzydatnośćpraktyczną,jakrównieżpoprawnośćpodwzględem
3Zob.W.Stróżewski:Wkręguwartości.Kraków:WydawnictwonZnak”,1992,
s.27—32.
4W.Stróżewski:Małafenomenologiaautorytetu.nEthos”1997,nr1(37),s.34.
