Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wkręguautorytetunaukowego/autorytetuwnauceł
29
żeJózefM.Bocheńskiwkwestiiautorytetuwypowiedziałsięnastępująco:
nKrótkomówiąc,dwierzeczymusząbyćzałożonewpodmiocie:większa
kompetencjaniżmojaiprawdomówność”27.Owaprawdomównośćekspo-
nowanajestwliteraturzeprzedmiotujakocechakonstytutywnauczonych
iwzmacniającynaukowcabudulecautorytetu28.Autorytetowinaukowemu
przypisywanajestistotnarolawspołeczeństwie,ponieważdajeonpowody
dodumyzosiągnięćuczonych,ichbadańiodkryćnaukowych,zwłaszcza
jeślisąonedocenianewskaliświatowej.
Wdanejdziedzinieczydyscyplinienaukicieszysięuznaniemisza-
cunkiemten,ktoznająlepiejodinnychimawięcejodnichznaczących
osiągnięć,ktozbadałwięcejfaktówidostarczyłpełniejszychwyjaśnień.
Zatemjesttoautorytetwynikającyprzedewszystkimzzasługludzinauki,
aczasemtakżeinstytucjinaukowych,dlajejrozwoju.Niemniejróżnekon-
figuracjezespoleniapersonalno-instytucjonalnegowzdobywaniuautory-
tetunaukowegosąewidentneiniejednokrotniefunkcjonująnazasadzie
wzajemności(instytucjazapewniaautorytetosobie,którawjejimieniu
działa,auczonyzasprawąswoichwalorówiosiągnięćprzyczyniasiędo
przysparzaniaautorytetutejżeinstytucji).Niczatemdziwnego,żeKlemens
Szaniawskiwyraziłprzekonanie,iżnGłosuautorytetuuważniejsięsłucha
iwięcejmuwolnopowiedzieć.Dziękitemumaonznacznywpływna
decyzjedotyczącebadańnaukowych.Natympolegadruga—obokkształ-
towaniawzorców—istotnarolaautorytetuwnauce”29.
WedługJanaSzczepańskiego,możnawyróżnićkilkarodzajówautory-
tetuwnauce,amianowicie:
—zdobytydziękiwybitnymosiągnięciombadawczym;
—osiągniętyprzezstworzeniewielkiejszkoły;
—związanyzzajmowaniemwysokichstanowiskworganizacjachiinsty-
tucjachnaukowych;
—moralny—przypisywanytym,dlaktórychdążeniedoprawdyirzetel-
nościintelektualnejjestpierwsządyrektywąpostępowania;
—społeczny—cechującyuczonych,którzywykorzystująswojąwiedzędo
rozwiązywaniaproblemówspołecznych30.
Odstarożytnościznanyjestautorytetintegralnyłączącywiedzęizasady
moralne.Charakteryzowałonwielkichmędrców,takichjakArystoteles,
Pitagoras,Platon,którzyswoimigenialnymiumysłamipotrafiliobjąć
27J.M.Bocheński:Cotojestautorytet…,s.245.
28Zob.A.Żywczok:Wychowaćczłowiekaprawdomównego.Koncepcje,badania
naukowe,wdrożenia.Katowice:WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,2016,s.40.
29K.Szaniawski:Istnienieautorytetu.W:Autorytetwnauce.Red.P.Rybicki,
J.Goćkowski.Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk:ZakładNarodowyim.Osso-
lińskich,WydawnictwoPolskiejAkademiiNauk,1980,s.23.
30J.Szczepański:Autorytetwnauce.W:Autorytetł,s.14—15.
