Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Rozwójochronynazwiskawprawiepolskim
ceniu34.Formamiopisowymibyłynajczęściej:miejscezamieszkania,
pochodzenieodojcowskie,zawód,cechyfizyczneipsychiczne(przezwi-
ska).Początkowapłynnośćtychelementówzczasemspowodowała
wykształceniesięnazwiska35.WobectegoK.Rymutwyróżniatrzy
okresywpływającenastworzenienazwisk-systemjednoimienny;po-
wolnekształtowaniesięsystemudwuimiennegoorazustabilizowany
systemdwuimienny36.
Pojęcienazwiskawewspółczesnymrozumieniupojawiłosiędopie-
rowdrugiejpołowieXIXw.wSłownikuwileńskim,którypodajedefi-
nicjęnazwiskajako:nprzezwisko,imię,nazwafamilii”37.Obecnietermin
tenjestwciążniejednoliciedefiniowany.Zgodniezesłownikowądefi-
nicjąnnazwiskotodruga,występującapoimieniu,nazwawłasna,słu-
żącadoidentyfikacjiczłowieka.Jestonadziedziczonapoojcuprzez
dzieckoiobejmujetakżeżonę,jestzatemwspólnecałejrodzinie”38,
równieżjakonnazwarodowa,wspólnedlacałejrodzinymiano,które
dziecibiorązazwyczajpoojcu,ażonapomężu”39.Częstowskazujesię
również,żenazwiskotogodność40lubnazwa41.
Zdefinicjitychmożnawyczytać,jakiecechynadawanetemu
pojęciu.Popierwsze,dziedziczenie-nazwiskojestschedą,jakapozo-
stajenamporodzicach,częstojestonoobejmowaneprzezwspółmał-
żonków,comapotwierdzaćspoistośćdanejrodziny.Podrugie,obo-
wiązkowość-jesttozarównoprawodanejjednostkidoposługiwania
sięnazwiskiem,jakijejobowiązek.Potrzecie,powszechność-wiąże
sięonabezpośredniozcechąwymienionąwpoprzednimpunkcie,
mówi,żekażdyzobywatelimieszkającychwPolscemusiposiadaćna-
34Por.T.Kisała,Nasze...,s.15.
35Por.S.Rospond,NazwiskaŚlązaków,Opole-Wrocław1960,s.6.
36K.Rymut,NazwiskaPolaków,Ossolineum1991,s.25.
37SłownikpolszczyznyXVIwieku,t.16,red.R.Mayenowa,Ossolineum1985,
s.478-480.
38Słownikjęzykapolskiego,redW.Doroszewski,t.4,L-Nić,Warszawa1962,s.250.
39Słownikjęzykapolskiego,red.M.Szymczak,t.2,L-P,Warszawa1988,s.308.
40Por.Słowniksynonimów,oprac.L.Wiśniakowska,Warszawa2007,s.168.
41A.Kubisa-Ślipko,Słownikwyrazówbliskoznacznych,Wałbrzych2000,s.78-79;
Słownikwyrazówbliskoznacznych,red.S.Skorupka,Warszawa1986,s.100;K.Holly,
A.Żółtak,Słownikwyrazówzapomnianychczylisłownictwonaszychlektur,Warszawa
2001,s.225;SłownikpoprawnejpolszczyznyPWN,red.W.Doroszewski,Warszawa1980,
s.381.
26