Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Nazwymiejscowe(toponimy)ijęzykimniejszościowe...
zawszezależneodmiejsca,czasuikultury,cosprawa,żeztrudnością(jeżeli
wogóle)poddająsiętłumaczeniomnajęzykiobce(Wolnicz-Pawłowska2014:
202-204).Ichcharakterifunkcjesązbliżonedocharakteruifunkcjiimion
inazwiskludzi.Takjakwszystkieosobymająobowiązekprawnyichposia-
dania,takteżwszystkieuznaneurzędowomiejscowościmusząmiećswoje
oficjalnenazwy(Czerny2011:45).
Toponimymająróżnorodnepochodzeniejęzykoweihistoryczne,gdyż
powstawaływróżnychokresachczasu.Niektóreznichstanowią,zwłaszcza
napograniczachkulturowych,świadectwokontaktówjęzykowychmiędzy
różnymigrupamietnicznymi.Analizapochodzeniatoponimów,atakżeich
zmiennościstanowioddawnaprzedmiotzainteresowańtoponomastykijako
działuonomastykiwramachjęzykoznawstwaogólnego.Nazwytetworzą
bogatyizróżnicowanypodwzględembudowyjęzykowejzbiór,wktórym
możnawyróżnićtakieichrodzajejak:nazwypatronimiczne,rodowe,dzier-
żawcze,służbowe,etniczne,topograficzne,kulturowe,pochodzeniarodzi-
megolubobcego(Handke2009:322;Wójcik2015a:156-159).
Procesnadawanianazwmacharaktersubiektywnyiżywiołowy,ale
równocześniejestzdeterminowanykulturowo,gdyżnnazwyobiektów
zjednejstronyodzwierciedlająotaczającąrzeczywistość,azdrugiejstrony
kreujątęrzeczywistość”(Handke2009:323).Nazwysąznakamijęzykowymi,
zaktórymikryjąsiębogatetreścipoznawcze.Każdaznichzawierainforma-
cjęnietylkooobiekcie,aletakżeotwórcynazwyikontekściesytuacyjnym
powstaniadanejnazwy(Stempel2001:104).Badającje,docieramydoludzi
igrupspołecznych,którepoprzezswójjęzykiprocesynazewniczeukazują
namnswójświat”.Nazwytestanowiąrodzajprzekazówjęzykowo-kulturo-
wychmówiącychohistoriipostrzeganiadanegomiejscaprzezjegomiesz-
kańców,aanalizaichetymologii(zwłaszczaichpotocznychwersji)umożliwia
wejściewwyobraźnięipomysłowośćjęzykowąichużytkowników.Widaćto
byłowwypowiedzijegozmoichrozmówców(eksperta),którypodkreślał:
nWtejnazwiejesthistoria,jesttam,jestkilkasetlattejhistorii”(W-Eks2).
Zewzględunarodzajeokreślanychobiektówwyróżniasiętrzygłównetypy
toponimów:choronimy(czylinazwykrajówiregionów,np.Polska,Mazowsze;
dotejgrupyzaliczamytakżenazwyjednostekadministracyjnych);ojkonimy
(czylinazwyobiektówzamieszkanychprzezludzi,takichjakwsie,miasta,
osiedlaitp.);anojkonimy(czylinazwy,którestosująsiędomiejsciobiektów
niezamieszkiwanychprzezludzi).Wtejostatniejgrupiewyróżniasięhydro-
nimy(nazwyobiektówwodnych:oceanów,mórz,rzek,jezior,stawów,zatok,
wodospadówitp.),oronimy(nazwyobiektówgórskichiinnychformrzeźby
górskiej,atakżenazwywysp,półwyspów,nizin,równin,wysoczyzn,wyżyn,
wybrzeży,przylądkówitp.)orazhodonimylubinaczejodonimy(nazwy
obiektówkomunikacyjnych:ulic,dróg,mostówitp.).Zkoleinazwyodno-
szącesięmałychobiektów(głównieocharakterzewiejskim,takichjakpola,
26
