Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Nazwymiejscowe(toponimy)ijęzykimniejszościowe...
Głównąfunkcjąnazwmiejscowychjestwyróżnianieobiektówpoprzezich
nazywaniezewzględunafunkcjęinformacyjną-nazwytesąniezbędnedo
poruszaniasięnadanymterenie-ipodkreślanieatrakcyjnościtychobiektów,
np.gospodarczejczypolitycznej.Nazwymiejscowepozostajątakżenośni-
kamiwartościważnychdlakażdejgrupyspołecznej,wzwiązkuzczympełnią
takżefunkcjesymboliczneiidentyfikacyjne.Obecnesąwnaszymcodzien-
nymżyciuisłownictwie,widaćjenaznakachdrogowych,mapachirekla-
mach.Ucząnasmyślećonaszymmiejscuzamieszkania,kierująkupojęciu
małejojczyzny(Łukowski2002;por.Zarycki2003),tworząipodtrzymują
emocjonalnewięzizmiejscem,nawetwówczas,kiedyjużwnimnieprze-
bywamylubprzestałoonoistnieć(Lewicka2012:105-108).Ichstosowanie
pozwalanamsięumieścićwprzestrzeninaszegomiejscazamieszkaniaoraz
wramachszerszychcałościkulturowychinarodowych,pomagającokreślać
tożsamość,zarównoswoją,jakiinnych(Handke2009:321-372).
Podstawowymsposobemtworzeniatakiegostosunkudomiejscastajesię
językisposóbopowiadania,gdyżnazwybędącewspołecznymużyciumają
mocsprawczą,sąaktem,jaktoujmujeMirosławaSagan-Bielawa,ndeklara-
tywnego«stańsię»”(2014:62).Wtoponimachgłównąrolęodgrywaiden-
tyfikacyjnafunkcjajęzyka,któranmocnouwydatnia(niekiedyzprzesadą)
pozytywnąstronęwłasnejgrupyijejjęzyka,anastępnieprzenositęocenę
napłaszczyznęstosunkówmiędzygrupowychimiędzynarodowych.Wten
sposób«nieswoją»grupęi«nieswój»językmożesięuważaćzagorszeod
«swoich»”(Lubaś2009:129).Stądstanowiąoneszczególnegorodzajuznaki-
symboleozłożonejstrukturze.Zjednejstrony,odsyłająnasdokonkretnego
miejscawobiektywnej,fizycznejprzestrzeni,zdrugiejzaśstronyodwołująsię
jednocześniedozupełnieinnejrzeczywistości,którajestzwiązanaztradycją
historyczną,wyobrażeniamiiemocjamispołecznymi.Toponimysąrównież
świadectwemtradycjikulturowejdanejgrupyichoćnieposiadajątaksilnej
mocyoddziaływaniajaknp.pomnikilubmiejscaupamiętnień,tojestwnie
równieżwpisanyprzekazypolitycznyiideologicznyoprzeszłości.Dziękinim
określonewersjehistoriimogąsprawiaćwrażenie,żeoddawnasąnatural-
nymielementaminaszejspołecznejrzeczywistości(Alderman2008:195).
Toponimysągrupąznakówjęzykowychofunkcjachsymbolicznych,która
pozostajeczęstondyspozycyjna,podatnanazmiany”(Sagan-Bielawa2014:
61-62).Uświadamiamysobieodgrywanąprzeznierolęorazichznaczenie
życiowewsytuacjach,wktórychpodlegajązmianom,zwłaszczamotywo-
wanympolitycznieibudzącymczęstokonfliktyiprotestyzainteresowanych
nimimieszkańców.Wynikatoztego,żewielewspółczesnychnazw(przede
wszystkimmiejskich)występujewpodwójnejroli,orientacyjnejisymbolicz-
nej.Spełnianiefunkcjiorientacyjnejwymagastałościnazw,asymbolicznej-
zmian,któresązależneoddominującychideologiiustrojowych,tożsamości
państwaisytuacjipolitycznej.
28
