Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Klasyfikacjanagrobków
17
Genezakrzyżaprzedstawianegojakopieńdrzewaniemajedno-
znacznegocharakteru.Zjednejstronynależyszukaćjejwśrednio-
wiecznychwyobrażeniachokreślanychjakocruxflorida(krzyżkwit-
nący)alboarborcrucis(drzewokrzyża).Takprzedstawianykrzyżbył
rozumianyjakodrzewożycia8.Ważnybyłtakżezwyczaj,któryna
Podoluprzetrwałdodziś,ozdabianianaWielkanockwiatamikrzyży
wświątyniachinarozstajnychdrogach.Zdrugiejstronykrzyżeprzed-
stawianejakopniedrzewbezżadnychroślinnychozdób,zatoztabli-
camiinskrypcyjnymiwformietarczyherbowejmogąwiązaćsię
zwyobrażeniamidrzewgenealogicznych.
Opracowanieidekoracjakamiennychramionkrzyża
Ramionakrzyżasąniekiedyfazowane(gdykrawędzieniesąścię-
tenacałejdługości)(il.nr26),ościętychkrawędziach.(il.nr27),ora-
mionachwprzekrojuośmiobocznym.(il.nr28).Mogąbyćonedodat-
koworozbudowaneprzezróżnorodnezakończeniaramion(np.trój-
listne(il.nr16),romboidalne(il.nr29),półkoliste(il.nr30),owykroju
łukukotarowego(il.nr31).Ponadtowyróżnićmożemykilkaczęsto
spotykanychschematówopracowaniaramionkrzyża.
Ramionamogąbyćdekorowaneguzami.(il.nr33)czyteżnasadkami
(il.nr33,34,35)Spotykasiętakżekrzyżeobwiedzioneżłobkiemlubwał-
kiem(il.nr186),adolneramięmogąujmowaćpółwałki.(il.nr18,20,38)..
Elementytesąszczególnieczęstewkrzyżachztrójlistniezakończony-
miramionami.Zdarzająsiętakżenacięciawformieząbków(il.nr185)..
Licokrzyża,przedewszystkimod4.ćwierciXIXw.iwXXw.może
byćwydobyte(il.nr20)lubpowtórzone(il.nr39).Odokoło1900r.bywa
groszkowane.(il.nr40).Przezramionakrzyżaprzewieszanodekorację
wformiewieńcakwiatowegolubwstęgi(formatypowaprzede
wszystkimdlaXIXw.)(il.nr194).Naprzecięciuramionkrzyżaczęsto
pojawiasiępostaćChrystusa(il.nr42).Jeżelifigurazwiązanajestztłem
iwykonanawtymsamymmaterialecokrzyżnależyokreślićrodzaj
reliefu(wypukły(il.nr42,207),płaski(il.nr208),wklęsły(il.nr209)).Nie-
kiedynakamiennymkrzyżumocowanometalowewyobrażenieChry-
8Kobielus2000,s.78-80.
