Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
problematykiodchodzenia.Historiacmentarzytoprzedewszystkimhistoria
obecnościśmierciwwyobrażeniachzbiorowych.PiszeJózefTischner:Człowiek
spotykanacmentarzutajemnicęśmierci.Sposóbbudowaniacmentarzystreszczato,co
człowiekośmierciwie
2
.JacekKolbuszewskizaznaczaponadto:Stajesięwskutektego
cmentarzświadomieorganizowanąprzestrzenią,wyróżniającąsięprzezpewne,dlaniej
tylkoznamienneobiektyiznakibędącenośnikamiłatwodającychsięodczytaćinformacji
3
.
Nekropolia,jakozjawiskokulturowe,jesttaknieodzownymfragmentem
tkankimiasta,jaknieuniknionączęściążyciajestśmierć.Rola,jakąodgrywa
miejscepochówkujestnatomiastniejednowymiarowaizmienna.Oilefunk-
cjonalnyaspektkoniecznościistnieniacmentarzajestniepodważalnyistały,
otylespołeczneznaczenieprzestrzeninekropoliizbiegiemdziejówpodlegało
przemianom.Ichźródłemokazujesiędyskurswobecśmierci,wynikający
zpostawreligijnych,filozoficznych,naukowychihistorycznych,wyrażony
wtrwałychzwyczajachirytuałach.Społecznahistoriaśmiercijestutkanazmniejlub
bardziejpowolnychewolucji,którychśladynawarstwiałysięwpamięci,obrazachigestach
4
.
Wartojużwtymmiejscupodkreślić,żeewolucjapostawwobecśmieci,arów-
nocześnieprzemianykoncepcjipochówkunastępowałypowoli–wkilkuset-
letnichokresach.Wróżnymczasie,wróżnychmiejscachEuropypojawiały
sięnowezachowania,choćMichelVovellewskazuje,żezmiananastępowała
raczejskokowo,wwynikukumulacjipewnychnastrojówspołecznych,które
nazywakryzysaminajszerzejrozumianejwrażliwościzbiorowej5.Pomimopewnych
odmiennościzwiązanychzpercepcjąśmierciwróżnychczęściachEuropy
wpewnymuproszczeniumożnauznać,żewspomniana,podlegającaprze-
2J.Tischner:Złowdialogukuszenia.„Znak”1982,nr3(328),s.16.
3J.Kolbuszewski:Cmentarze.Wrocław1996,s.33–34.
4M.Vovelle:ŚmierćwcywilizacjiZachodu:odroku1300powspółczesność.Przeł.T.Swoboda,
M.Ochab,M.Sawiczewska-Lorkowska,D.Senczyszyn.Gdańsk2004,s.42.
5Ibidem,s.45.
22
