Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
go”12.Niechodziłozatemichodzićniemogłowramachneokantyzmu
oortodoksjęwobecmyśliKanta,leczraczejofilozofowaniewduchu
Kanta.Ponadstolattemu,zokazjisetnejrocznicyśmiercimyśliciela
zKrólewca,Windelbandnapisał:„Takwięcdzisiaj,postulatach,znowu
stoimyprzedpytaniem:copowinnostaćsięzkrytycyzmem?”13.Odpo-
wiedźnatakpostawionepytanie1ważnarównieżdziś1wykluczajed-
nakżewszelkąortodoksjęwodczytywaniumyśliKanta.Niejesttowięc
pytanieoKanta,aleomożliwośćkorzystaniazjegofilozofiikrytycznej
wrozwiązaniuproblemówfilozofii.PaulNatorp,współtwórcaszkołymar-
burskiej,byłprzekonany,żemyślKantanależyodczytywać,dodającdo
niejkoniecznekorekty,itwierdziłjednocześnie,żewłaśniefilozofia
szkołymarburskiejwypływazowychkoniecznychkorekt.Pisałtak:
„Mowaoortodoksyjnymkantyzmieszkołymarburskiejnigdyniemiało
podstaw,awrazzrozwojemszkołystraciłaonanawetnajdalszypozór
usprawiedliwienia”14.
Kwestięowegobrakuortodoksjiwodniesieniudopojęciarzeczysamej
wsobieniezwykletrafnieujmujeBolesławAndrzejewski.Wartoprzyto-
czyćdłuższyfragmentjegowypowiedzicelemzrozumieniaowegoodstęp-
stwaodfilozofiiKanta.„Ztreścizawartychwpowyższychrozważaniach
wynikadośćdużazbieżnośćpoglądówuczniówikontynuatorówKantana
problemnoumenu.Oileusamegomistrzamożnasięwtymzakresiedopa-
trywaćelementówrealistycznych,anawetwpewnymsensiemateriali-
stycznych,toujegonastępcówdominujewyraźnatendencjadoidealizowa-
nia.[...]Uolbrzymiejwiększościpóźniejszychbadaczynawiązującychdo
Kantawystępujeinterpretacja»rzeczysamejwsobie«wsensienegatyw-
nym.Stanowiona,wichprzekonaniu,jedyniepojęciegraniczne,doktóre-
godochodziumysłwswejprzedmiototwórczejdziałalności,alektóregonie
potrafiprzekroczyćipoznać,anawet,cojestjużwyraźnącechąidealizmu
immanentnego,niemożeuznaćzabytrealny.Zarównowięckantyzmkoń-
caXVIIIw.,jakineokantyzmdrugiejpołowyw.XIXzamykająsięwsobie,
ograniczająctymsamymświatdoprzeżyćwewnątrzpodmiotowychoraz
negującistnienietranscendentnej»rzeczysamejwsobie«”15.Interesujące
12W.Windelband:Vorwort.In:Idem:Präludien.AufsätzeundRedenzurEin-
führungindiePhilosophie.Aufl.4.Bd.1.Tübingen1911,s.IV.Por.M.Szulakie-
wicz:Obecnośćfilozofiitranscendentalnej.Toruń2002,s.166.
13W.Windelband:NachhundertJahren.(ZuKantshundertjährigemTodestage).
In:Idem:Präludien...,Bd.1,s.1471148.
14„DieRedevoneinemorthodoxenKantianismusderMarburgerSchulewarniemals
begründet;siehatmitderWeiterentwicklungdieserSchuleauchjedenfernstenScheinvon
Berechtigungverloren”.P.Natorp:KantunddieMarburgerSchule.„Kant-Studien”
1912,Bd.17,s.193.Wniniejszymtomies.241.
15B.Andrzejewski:Problemnoumenuwkantyzmieineokantyzmie.W:Wkrę-
guinspiracjikantowskich.Red.R.Kozłowski.Warszawa1Poznań1983,s.1151116.
