Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ProcesstarzeniasięludnościPolski–owyłaniającychsięwyzwaniach...
4
Drugim,występującymzopóźnieniem,rezultatemprzejściademograficzne-
gojestzmniejszaniesięgotowościdoposiadaniapotomstwawynikająceizniższej
umieralności(niejestpotrzebnaażtakdużaliczbapotomstwa,abyktóreśznichdo-
żyłododorosłości),izwyższychkosztówwychowaniapotomstwa(chęćzapewnienia
dzieciomdobrychstanowiskpracywspołeczeństwach,wktórychrozwójprzemysłu
iusługoznaczawymógbyciacorazlepiejwykształconym).Wrezultaciezmniejsza
sięliczbadzieci,młodzieżyiludzimłodych.Wtymprzypadkumówisięostarze-
niuoddołupiramidywieku(ryc.1.2),albowiemmniejszaliczbaosóbmłodych
przekładasięnawyższyodsetekseniorów.
Powyższazmianajestwzmacnianadrugimprzejściemdemograficznym,aza-
temprzemianamiobyczajowymiprowadzącymidoredefiniowaniapomyślnegożycia
wtakisposób,iżjegowarunkiemniejestjużrealizacjakarierrodzinnych-małżeń-
skiejirodzicielskiej.Wefekciedodatkowozmniejszasięliczbaurodzeńidzietność,
coprowadzidoutrwalaniastarzeniasięoddołupiramidywieku.
Wpolskichrealiach-podobniejakwprzypadkuinnychpaństwdotkniętych
silnieIIwojnąświatową-natempoobserwowanychwostatnichdekadachzmian
strukturywiekuludnościwpłynąłczynnikgeneracyjny1,amianowicieniskaliczba
urodzeńwlatach1940-1945ipowojennakompensacja2.Wostatnimpiętnastoleciu
wszystkierocznikipowojennegowyżudemograficznegoprzekroczyłypróg60lat,
pierwszeznichzaśwostatnichlatachosiągająwiek75lat.Wefekciewnadchodzą-
cychlatachspodziewaćsięnależyszybkiegowzrostuliczbyosób75-,80-i85-letnich
podwpływemwspomnianegoczynnikageneracyjnego.
Wkonsekwencjipowyższychprzemianznacząco(wdługimokresie)zmienia
sięiliczba,iudziałseniorów-oileliczbaseniorów,podojściudozaawansowanego
wiekuprzezostatniewmiaręliczneroczniki,podługimokresieszybkiegowzrostu
zaczniesięobniżać(ryc.3a),otylerównieższybkorosnącyodsetekosóbstarszych
ustabilizujesię,wskutekspodziewanejdepopulacji(ryc.3b).
Przedstawionepowyżejczynnikiodpowiedzialnesązastarzeniesiępopulacji
Polskiogółem,przyczymzdawaćsobienależysprawęztego,iżprocestenjestbardzo
zróżnicowanyprzestrzennie(ryc.1.4-powiatypodzielonona5jednorodnychgrup,
wprzypadkuktórychimciemniejszekolory,tymwyższyudziałludnościwdanej
grupiewieku).
1Generacjatowdemografiigrupaosób,któreprzyszłynaświatwtymsamymrokukalendarzowym.
2Powojennywyżdemograficzny,tzw.baby-boom,wpolskichwarunkachwystępowałwlatach1946-
-1959(alternatywnaperiodyzacjamówiolatach1947-1960),kiedytoskłonnośćkobietdoposiadania
potomstwa,mierzonawspółczynnikiemdzietności,przybieraławyższewartościniżwokresiebezpo-
średniopoprzedzającymwybuchwojny.
