Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Zjawiskostarzenia
48
organizmymodelowe,takiejak:jednokomórkowedrożdże,owady,nicienie,my-
szy.Abymogłodojśćdoewolucjiwobrębiepopulacjidanegogatunku,musiistnieć
zmiennośćcechdziedzicznychwpływającychnarozmnażanie(przeżycieireproduk-
cję).Osobnikiookreślonychwłaściwościach,mająceprzewagęnadinnymi(wyż-
szedostosowanie),pozostawiająwięcejpotomstwaitymsamymzwiększająudział
swoichgenówwnastępnympokoleniu.Ztejperspektywymożnałatwowytłuma-
czyćutrwalaniecechadaptatywnych,np.ewolucyjnązmiennośćpigmentacjiskóry
uwspółczesnychludzispowodowanądostosowaniemsiędowarunków,wjakich
żyją,wszczególnościdopoziomunasłonecznienia.Promieniowanieultrafioletowe
wytwarzawitaminęDwludzkiejskórze,alemożeniszczyćkwasfoliowyniezbędny
toprawidłowegorozwojuukładunerwowego.Zniszczeniekwasufoliowegoinie-
doborywitaminyDtoczynnikiewolucyjne.Matkizniedoboremkwasufoliowego
rodząmniejdzieci,akobietyzniedoboremwitaminyDsąmniejpłodneniżkobiety
zdrowe.Zatemwtropikachdobórnaturalnypromowałosobnikiociemnejbarwie
skóry,którachroniprzedefektemnopalenia”
.Napółnoclubpołudnieod460szero-
kościgeograficznejciemnoskórzyludzieniemogliwytwarzaćwystarczającejilości
witaminyD,podczasgdyludzieojaśniejszejskórzemogliiprosperowali[4].Wten
sposóbselekcjanaturalnadoprowadziładotego,żeimdalejodrównika,tymwięcej
ludzimiałobiałąskórę.Tenprzykładpokazujerozprzestrzenianiesięcechadaptacyj-
nych,korzystnychdlaosobnikówwokreślonychwarunkach.Starzeniejednakniejest
korzystne.Spadekprawdopodobieństwaprzeżycia,któremuczęstotowarzyszyrów-
nieżspadekpłodności,oznacza,żezwiązanazwiekiemutratasprawnościjestwyraź-
nieszkodliwadlaorganizmu.Ponieważselekcjanaturalnazwiększadostosowania,
powinnadziałaćprzeciwkostarzeniusię.Starzeniewydajesięnieadaptatywne,więc
powinnobyćeliminowaneprzezdobórnaturalny.Wyzwaniemdlateoriiewolucji
jestzatemwyjaśnienie:dlaczegostarzeniewystępujemimojegowad?Jakiegeny
mogąbyćodpowiedzialnezastarzenieiileichjest?
Adaptatywnegenystarzenianieistnieją.Jednaznajstarszychhipotez,za-
proponowanaprzezniemieckiegobiologaigenetykaAugustaWeismanna,sugeruje,
żestarzenie,choćniekorzystnedlaosobników,jestbezpośredniokorzystnenapo-
ziomiegatunkulubgrupyosobników,m.in.wceluzapobieganiazagęszczeniulub
dlaeliminowanianieproduktywnychjednostek[5].Wtymprzypadkuadaptacyjne
genystarzeniamogłybyewoluowaćpoto,abyzakończyćżycie.Takiegenymogłyby
przypominaćwłączanepodczasrozwojuorganizmu-genymorfogenezy.Wefekcie
powyższahipotezauważastarzeniezaaktywniezaprogramowanyproces,podob-
niejakrozwójorganizmu.Niedawnoodrodziłasięwnowymwydaniu,jakoteoria
programowanegostarzenia[6].Niewielejestdowodównato,żestarzeniejestgłów-
nymczynnikiemprzyczyniającymsiędośmiertelnościwnaturalnychpopulacjach
(ryc.3.1).Dzikożyjącepopulacjedoświadczająśmiercizpowodugłodu,atakówdra-
pieżników,chorób,pasożytów,zimnaiupałów,zanimzdążądoświadczyćstarzenia
[7,8].Oznaczato,żestarzenienajwyraźniejnieodgrywasugerowanejroliadapta-
