Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prótasis.Narodzinykarlizmu.Kwestiadynastycznajakoprzyczyna...
nów,aleistniałyróżnerozwiązaniawsytuacji,kiedypanującykrólniemiałsynów,ajedynie
córkiibraciorazdalszychmęskichkrewnych.Wnajwiększymzkrólestwśredniowiecznych,
czyliKastylii(ściślej:KastyliiiLeonu),panowałazasadapreferencjidlacórekkrólewskich
(wraziebrakusynów)przedichstryjami,usankcjonowanawiekopomnymkodeksempraw
fundamentalnychAlfonsaXMądrego(AlfonsoXelSabio,1252-1284),zatytułowanym
LasSietePartidas,akonkretnietytułem2.15.2częścidrugiej(PartidaSegunda)
36
.Realniewśre-
dniowiecznejKastyliipanowałytrzykrólowe:córkaAlfonsaVIMężnego(AlfonsoVIelBraVo)
łUrraka(Urraca)wlatach1109-1126,córkaAlfonsaVIIISzlachetnego(AlfonsoVIIIelNoble)
isiostraHenrykaIłBerengaria(Berenguela)przezmiesiącw1217roku,orazcórkaJanaII
(JuanII)isiostraHenrykaIVłIzabelaKatolicka(IsabellaCatólica),współpanującazeswoim
mężemFerdynandemAragońskimwlatach1474-1504,alewdwupierwszychprzypadkach
niebyłojeszczespisanychPartidas,tylkoprawozwyczajowe.Odmiennenormyzwyczajowe
panowaływKrólestwieAragonii,gdzielashembrasmogłypanowaćtylkowówczas,gdywca-
łymrodziekrólewskimniebyłożadnegopotomkamęskiego(elvarón).Ilustrujetoprzypadek
z1396roku,kiedypośmierciJanaIMyśliwego(JuanIelCazador)jegonastępcązostałjego
młodszybratMarcinILudzki(MartfnIelHumano),mimoiżJanpozostawiłdwiecórki:Joannę
(Juana)iJolantę(Yolanda),którychpretensjedotronu(orazmężapierwszejłMateusza
hr.deFoiXisynadrugiejłLudwikaIIINeapolitańskiego)zostałyoddalone.Takasamasytuacja
panowaławKrólestwieNawarry,któregowiększaipołudniowaczęśćzostaław1512roku
inkorporowanadoAragonii.Tu,pośmierciLudwikaIKłótnika(aLudwikaXFrancuskiego)
w1316roku,tronuPampelunynieodziedziczyłajegocórkaJoanna,tylkojegobratFilipII
Długi(FilipVFrancuski),pośmiercitegożłmimoposiadaniaczterechcórekłkolejnybrat
KarolIPiękny(KarolIVFrancuski),adopieropowygaśnięciunanimgłównejliniiKapetyn-
gów
37
łcórkaLudwikaI,JoannaII.Wreszcie,wzunifikowanejjużpodberłemHabsburgów
MonarquíaHispánicaobowiązywałoprawosukcesyjnekastylijskiełiinaczejbyćniemogło,
boprzecieżpierwszyznhiszpańskichnHabsburgówFilipIPiękny(FelipeIelHermoso)został
królemKastyliiiAragoniiiureuxoris,nzpraważonynJoannySzalonej(JuanalaLoca),będącej
dziedziczkąobukoronjakocórkaKrólówKatolickich(IzabeliiFerdynanda).Takistanrze-
czypanowałażdokońcaepokiHabsburgówidziękiniemuFilipAndegaweńskimógłzostać
królemHiszpanii,jakownukMariiTeresyHabsburżankiłcórkiFilipaIVHiszpańskiego
łwyprzedzająctymsamymczłonkówCasadeAustriazinnejliniiniżpanującawHiszpanii
38
.
36
Istniejądwiewspółczesneedycjekompletnegotekstukodeksu,zawierającegołącznie2683prawaw182
rozdziałach:faksymileedycjiz1491rokuzkomentarzamiAlfonsoDiazadeMontalVa(LasSieteParti-
das,LeXNoVa,Madrid1989)ifaksymileedycjiz1555rokuzkomentarzamiGregoriaLopeza(LasSiete
Partidas,BOE,1999).
37
NieoznaczałotozatemrozciągnięcianaNawarręfrancuskiegoprawasalickiego(bowówczastron
nawaryjskidziedziczyłbyrównieżFilipWalezjusz),leczkonsekwentnestosowanieprawarodzimego.
38
Nawiasemmówiąc,jestzrozumiałe,dlaczegowwojniesukcesyjnejotronhiszpańskiwlatach1700-1713
pretendentaustriackiłarcyksiążęKarolHabsburgzyskałpoparciejedyniewAragonii,awszczególności
31
