Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rządowącesarskąwiaręwyznają,dziejesięprzynajmniej
dobrzepodwzględemświeckim?Możemająswójjęzyk,
swojeprawa,swojeszkoły?Onie.Podrządemrosyjskim
niczymbyćniewolno,tylkomoskalem,iinnegojęzyka
byćniemoże,tylkojedenrosyjski.JęzykRusinówmają
Moskalewpogardzie,iledwożeludziomnawsimówić
nimpozwalają:alepisaćwnimlubksiążkidrukować
nigdy.ŁatwiejjeszczepozwolilibynaUkrainie,naPodolu,
iWołyniu,pisaćidrukowaćiuczyćsiępopolsku(choć
zakazujątegopodnajsurowszymikarami),aniżeli
porusku.Corazteżczęściejsięzdarza,zwłaszcza
naUkrainie,żeludwszkółkachporosyjskuuczony,
wwojskowejsłużbieprzezdługielatatrzymany,
zapominapotrochuswojejprzyrodzonejmowy,atastaje
siędorosyjskiejpodobniejszą.
Przezpopówznowu,ciemnych,chciwych,często
pijaków,krzywdzonyizdzierany,ludtenchoćpobożny
wduchu,nabierapogardyinienawiścidoswego
duchowieństwaidocerkwi,inierzadkoodswojejwiary
odstaje,aprzyjmujepocichujakieświarynowe.
NaUkrainiezwłaszczacorazbardziejmnożysięjakieś
wyznaniedoluterańskiegotrochępodobne,wktórym
księży,aniMszyśw.,aniSakramentówniema,tylko
świeccyludzieschodząsięmiędzysobąnamodlitwy
iprawiąsobienauki.Gdybytamkatoliccymisjonarze
pokazaćsięmogli,towszystkichtych,którzywidocznie
łaknąwiarylepszejiżywszejodschizmy,nawróciliby
łatwonaprawdziwą.Alenato,bytamkatolickiMisjonarz
mógłsiępokazaćinauczać,trzebabyżebycałaRosja
byłainnąniżjest.
Nie!–niewyszłaRuśdobrzenatym,żeChmielnicki
częśćjejpoddałRosji,ażeKatarzynacałązabrała.
Rusinipodpanowaniem
austriackim
