Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Niezamykasięwskorupieuczonego
XXw.analizakontrfaktycznaznalazłaswojetrwałemiejscewpraktyce
dziejopisarskiej,czegoprzykłademmożebyćchoćbyamerykańskaszkoła
NewEcomonicHistory2.Dziśmożnazaryzykowaćtezę,żewnioskowanie
kontrfaktycznetraktowanejestnietylkojakoΠstaleobecna,nieartykuło-
wanawarstwanarracjihistorycznej”(J.Topolski),aletakżestanowinie-
zbywalnyelementinterpretacjihistorycznej,wktórejhistorykmusibrać
poduwagętakżeteniezrealizowanedziejowescenariusze3.
Podrugie,coważniejszezpunktuwidzeniadalszychuwag,interesujące
mniepojęcie(wtymprzypadkuwliczbiemnogiej)możnarozumiećjako
pojawiającesięwprzestrzenipublicznejkonkurencyjnewobechistoriogra-
fiiakademickiejformyobecnościwiedzyoprzeszłościwkulturze,przede
wszystkimpopularnej.Wyrastająonezesprzeciwuwobecdominującejdo
niedawnahistoriiakademickiej,manifestującejsięwpostacipisanejnarra-
cjihistorycznej,poddanejmetodologicznymrygoromtradycyjnegowarsz-
tatuhistorycznego,zdefiniowanegoprzezklasycznąepistemologięhistorii.
Wramachszerokorozumianychhistoriialternatywnychmieszcząsię
różneformy:historieaudiowizualneiwizualne,historiemultimedialne,
wirtualneiinteraktywne,historiemówione,historiekomemoratywne,
historieperformatywne,wreszcieliteraturahistoryczna4.Ichcechąwspól-
jestto,żestarająsięonewróżnysposóbłączyćdwadyskursy-nauki
isztuki.Odwoływaćsiępozaracjonalnąargumentacjądoświatawizualno-
ściizmysłowości5.Wpowszechnymodbiorzetowizjeprzeszłościobecne
2Vide:J.Pomorski,ParadygmatΠNewEconomicHistory”.Studiumzteoriirozwoju
naukihistorycznej,Lublin1985.Klasycznąwtymwzględziepracąpozostajewdalszymcią-
guksiążkaniemieckiegohistorykastarożytnościA.Demandta,Historianiebyła.Cobybyło
gdybył,Warszawa1999.
3J.Topolski,Metodologiahistorii,wyd.2,Warszawa1973,s.547;J.Maternic-
ki,Historiaalternatywna,[w:]Współczesnadydaktykahistorii.Zarysencyklopedyczny,red.
idem,Warszawa204,s.89.
4P.Witek,M.Mazur,E.Solska,Wprowadzenie,[w:]Historiawkulturzewspółcze-
snej.Niekonwencjonalnepodejściadoprzeszłości,red.P
.Witek,M.Mazur,E.Solska,
Lublin2011,s.11-12.Namarginesiewartododać,żetakieszerokiepotraktowaniehisto-
riialternatywnychniewydajemisiędokońcaprzekonujące,gubiichspecyfikę,łączyze
sobązjawiskarzeczywiścienowe(grykomputerowe)ztymiistniejącymiodstuleci(powieść
historyczna).Videtakże:Historiawprzestrzenipublicznej,red.J.Wojdon,Warszawa2018;
JakwXXIwiekuopowiadaćhistorię.Narracjajakoproblemteoretycznyipraktycznywnie-
mieckichnaukachohistorii,kulturzeiliteraturze,wybór,wstępioprac.J.Kałążny,przeł.
J.KałążnyiM.Wojtyna,Poznań2019.Natemathistoriialternatywnychzpunktuwi-
dzenialiteraturoznawczegoconfer:N.Lemann,Historiealternatywneisteampunkwlite-
raturze.Archipelagibadawczo-interpretacyjne,Łódź2019.
5T
.Thiemeyer,Narracjasymultaniczna-opowiadaniewmuzeum,[w:]JakwXXIwie-
kuopowiadaćhistorięł,s.385.