Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
oobiektywnejwartościtwórczej,wynosiokołodziesięciulat(Hayes,1989;
Weisberg,2006)lubnawetwięcejwprzypadkubardziejzłożonychdzie-
dzinaktywności(Martindale,1990).
KaufmaniBeghetto(2009)wskazują,żenapoziomietwórczościpro-
fesjonalnejopróczwiedzyiniezbędnychumiejętnościpotrzebnyjestta-
lent,awięcszczególneuzdolnieniadotwórczościwdanejdziedzinie.Nie
bezznaczeniadlategopoziomutwórczościsąrównieżskłonnośćdopo-
dejmowaniaryzykaorazwytrwałośćisamodyscyplina.Sąonepotrzebne
zarównonaetapieprzygotowywaniasiędotwórczościprofesjonalnej,jak
ipokonywaniaróżnegorodzajutrudnościioporów,jakienapotykatwórca
profesjonalnywswojejpracyzawodowej.
NajwyższypoziomtwórczościKaufmaniBeghetto(2009)określają
jakotwórczośćwybitną.Tenpoziomwiążesięztworzeniemwytworów
onajwyższejwartości,którezewzględunaswojąobiektywnąihisto-
rycznąwartośćzostająwłączonedodziedziny,zktórejsięwywodzą,
istająsięczęściąkultury(Csíkszentmihályi,1999).Osobyosiągająceten
poziomtwórczościtojednostkiwybitne,prekursorzynowychparadyg-
matówbadawczychwnauceikierunkówwsztuce.Sątoludzie,których
praceznanesąnacałymświecie(Simonton,1977,1998).Zmiany,jakiesą
efektemtegopoziomutwórczości,bardzoczęstomającharakterprzeło-
mowy,stanowiąswoistekamieniemilowewrozwojudanejdyscypliny.
Cojestcharakterystyczne,twórczośćwybitnajestpowiązanazczasem
ipotrzebujegodużo.JakzauważaSimonton(1997),stworzeniedziełatej
klasywymaganiejednokrotniekilkunastulubnawetkilkudziesięciulat.
Simonton(1997,1991a,1991b)napodstawieanalizyżyciorysówwielu
twórcówwywodzącychsięzróżnychdziedzinwskazuje,żemimoiżpro-
fesjonalnekarierytwórcówzaczynałysię,gdymielioniokoło20lat,to
najwyższypoziomichosiągnięćnastępowałdopierowtedy,gdyichwiek
zbliżałsiędolat40.Czasamirównieżuznaniedanegodziełazawybitne
wymagaczasu.Bywa,żejesttopowodowanetym,żepowstałedzieło
jesttakrewolucyjne,żedopierokolejnepokoleniasąwstaniejezrozu-
miećidocenićjegowartość.Lostenpodzieliłowieluwybitnychtwórców,
np.MikołajKopernikczyVincentvanGogh.Ztegowzględunaogółmia-
notwórczościwybitnejnadawanejestpośmiertnie,cozpunktuwidzenia
indywidualnegoniemajużwiększegoznaczenia.
MocnąstronąkoncepcjiKaufmanaiBeghetta(2009)jestpróba
uwzględnieniarozwojowejperspektywyanalizowanegozjawiska.Autorzy
starająsięprzedstawićdrogęodpotencjałutwórczegodojegorealizacji
wnajdoskonalszejformie,tojestwpostacidziełowartościkulturowej.
Przedstawionyopisrozwojuuzdolnieńtwórczychjestzgodnyzpoglądami
50
