Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pariasytocyklszkicówscenicznych,osobliwychUnowel"dramatycznych;
toutworyodrębnefabularnie,alezespoloneideąbyciaUnamarginesie"spo-
łecznegopowodzeniaiuznania,naobrzeżachaktywizmuwyznaczającegosens
icel,wzagubieniuetycznym,zatrwożeniuegzystencjalnym.Zapolskaprzy-
wiązywaładużąwagędotegoprojektuartystycznego,istotnegorozpoznania
kondycjiludzkiej,nowatorstwapomysłu.Zapewnenadmiernenadziejepokła-
daławtychszkicach,bezwątpieniateżnieumiarkowanaautopromocjaokazała
sięchybiona.Pariasyostroskrytykowano9.
Nakońcuswejdrogipisarskiej,udręczonachorobami,alepodekscytowana
sukcesamiscenicznymiwWiedniuiBerlinie-tworzyZapolskajeszczedwa
dramaty:Carewicza(maj1917)iAsystenta(sierpień1919).Pierwszyznichwpi-
sujesięwtradycjędramatówpolitycznychpodpisywanychJózefMaskof,ope-
rujeszeregiemteatralnychchwytów,któremająuczynićutwóratrakcyjnym
dlawidza,kokietujeromansowąhistoriąmłodegocaraMikołajaII(wtrakcie
wydarzeńprzedstawionychwutworzejeszczeCarewicza)itancerkiMatyldy
Krzesińskiej.Asystentzkolei,świadectwobogatychdoświadczeńpisarki,
któraznacznączęśćżycia(wlatachdojrzałychipóźnych)spędziławuzdro-
wiskach,różnegorodzajulecznicachisanatoriachdlaporatowaniazdrowia,
mógłbyzostaćnazwanynp.Ukomediąekologiczną"czyteż,byużyćjeszcze
bardziejwspółczesnegojęzyka-Uigraszkamifitnessu".Komediabyłabłaha
itakwidziałarównieżZapolska,aletematdramatuwyjątkowodobrzewpi-
sywałsięwprzeobrażeniamodernizacyjneówczesnejkultury,ówczesnego
społeczeństwa,poszerzałpaletęzagadnieńobecnychwutworachscenicznych,
wyprowadzałzdziewiętnastowiecznegoUskansenu"patriotycznegopatosuczy
mieszczańskiejdramy.
Zapolskaplanowałajeszczekolejnesztuki.ZamierzałakontynuowaćCare-
wicza,znamyogólnietreśćCarskiejdoli(takżewstreszczeniuAnieliKallas,
pseud.AnieliKorngut),alenazamiarachsięskończyło.Jasełkalwowskiemiały
byćosnutewokółpolsko-ukraińskichwalkoLwów,aletoteżtylkobyłyplany.
Ostatnimzutworówprojektowanychprzezpisarkę,któryznamyztytułu
irudymentówfabuły,jest3-aktowakomediazatytułowanaLikwidacja.Plany
niemiałyszanssięziścić,chorobyniedawałychwiliwytchnienia,jednakże-
9
Zob.J.CzACHOwSKA:GabrielaZapolska…,s.473-474.
10